Dr. Diane Black Avrupa Fetal Alkol Sendromu Bozuklukla-
rı Birliği başkanıdır. İsveç ve Hollanda’daki kurucu kuruluş-
lar da dahil olmak üzere uzun yıllar FAS’in farkındalık ve ön-
leme alanında çalıştı. Doktorasını biyokimya alanında yap-
mış olan Dr. Black fetal alkol sendromu bozukluğu olan 3 çocu-
ğu evlat edinmiştir. Bizler de Dr. Diana Black ile fetal alkol
sendromunu ve alkolün çocuk üzerindeki etkilerini konuştuk.
Risk almayın,
hamile iken alkol
kullanmayın
Dr. Diane Black
röportaj:
Kara Zınger
çeviri:
Hüseyin Sökmen-Murat Karaca
27
Fetal Alkol Sendromu (FAS) nedir? Belirti-
leri nelerdir?
Fetal Alkol Sendromu (FAS) ilk olarak
1970’lerde alkolik annelerin çocuklarında tes-
pit edildi. FAS’lı çocuklarda üç ana özellik bu-
lunmaktadır; yavaş büyüme, belirgin yüz özel-
likleri ve nörolojik hasar. Bunların oldukça ge-
niş ifadeler olmalarına karşın, çocuklarının
kafalarının veya bedenlerinin normalden kü-
çük olması durumuna yavaş büyüme denmek-
tedir. Bu çocuklar genellikle normalden küçük
kafa ve beden ölçüleriyle doğarlar; ya da do-
ğum sonrasında normalden daha yavaş bir bü-
yüme gösterirler.
İkinci fark ise belirgin yüz özellikleridir. Al-
kol beyne gelişmekteyken zarar verir ve bu fi-
ziksel olarak belirgin yüz hatları farkıyla gö-
rülür. Göz genişliği (iç köşeden dış köşeye olan
mesafe) normal çocuklarınkinden küçüktür;
üst dudak bölgesi tamamen düzdür ve üst du-
dakta yayı andıran şekil yoktur. Üst dudak ol-
dukça incedir ve bu da üst dudağı ince bir çiz-
giye benzetir. Araştırmacılar daha sonraları bu
belirtilerin %100 net olmadığını gördüler. Söz
gelimi bir çocuk fiziksel olarak iri ve güçlü ol-
duğu halde, FAS’lı çocuklara özgü yüz hatla-
rına sahip ve hiperaktif olabilir. Bu yüzden or-
taya kısmi FAS, alkol kaynaklı doğum kusur-
ları gibi çok farklı terimler çıkmıştır. Şimdilik
hamileliği döneminde alkol alan annelerin ço-
cuklarındaki hasarın boyutu hakkında konuş-
tuğumuzda Fetal Alkol SpektrumBozuklukları
(FASB) terimini kullanmaya eğilimliyiz.
FAS doğum sonrasında hemen teşhis edilebilir mi?
FAS’ın teşhis edilebilmesi için yavaş büyüme,
belirgin yüz özellikleri ve nörolojik hasarın
gözlemlenmesi gerektiğinden doğumun he-
men ardından teşhis edilmesi güçtür. Özel-
likle üçüncü belirleyici olan nörolojik hasa-
rın doğumun hemen ardından teşhisi olduk-
ça zordur. Nörolojik hasar oldukça geniş bir
terimdir. Çocuklar ancak okul çağına ulaştı-
