74 / 84
kültür
Yeşilay
74
pişirmesini söyler, ancak ateş
yakmak yasaktır. Kadın, eti taşla
döve döve ezip, bulgurla karıştırır,
böylece ilk çiğ köfte yapılmış olur.
Urfa ile özdeşleşmiş bir diğer
lezzet, isot. İsot, acı kırmızı
biber. Kurutulup öğütüldüğünde
kullanıma hazır kuru isot
elde ediliyor. Ortalama bir
Urfa evinde, yılda 18 kilo isot
tüketildiği söyleniyor. İsotun
tazesi de makbul, reçeli de. Tabii
isot reçeli bildiğimiz reçel gibi tatlı
değil; biberden yapılan kahvaltılık
bir ezme.
Urfa’da yöreye özgü turşu, bastık
(pestil), cevizli sucuk, koruk
ekşisi, nar ekşisi gibi pek çok özel
lezzet var. Şanlıurfa ili, Türkiye’nin
tarımsal üretiminde büyük rol
oynuyor. Bölgede buğday, pamuk,
domates, biber, çeşitli sebzeler,
üzüm ve fıstık yetiştiriliyor.
Türkiye’deki fıstığın üçte ikiye
yakınının Urfa’da yetiştirildiğini
biliyor muydunuz?
Mutfak Müzesi
Tirit
Urfa
biberi
Ciğer
Kebabı
Orpheus
Mozaiği
Harran Evleri, ilginç
kubbeleri ile dünyada
benzeri olmayan bir
yerel kerpiç mimari
örneği sergiliyor.
Şanlıurfa, inanç turizmi bakımındanönemli birmerkez. Eski çağlarda,
insanların ay ve güneşe taptığı dönemlerde de önemli bir dinimerkez
olduğu son yapılan kazılarla ortaya çıkıyor. Göbeklitepe, Harran ve
Soğmatar’da bu inançların izlerini görmek mümkün. Şehrin Edessa
olarak bilindiği 12. yüzyılda ise Hıristiyanlığın en önemli şehirlerin-
den biri imiş. Balıklıgöl, Rızvaniye Camii, Halil-ül Rahman ve Mev-
lid-i Halil camileri ve Hz. İbrahim’in doğduğu yer, Müslümanlar ara-
sında kutsal kabul edilenyerler arasında. YineHz. Eyüp’ünyaşadığına
inanılanmağara ve buradaki kutsal su, inanç turizmini canlı tutuyor.
Harran, tarihboyuncaönemli bir din, kültür ve ticaretmerkezi olagel-
miş.Asurİmparatorluğu’nunsonbaşkentikabuledilenHarran’dakiSin
tapınağı ve dünyanın ilk İslamüniversitesi olduğuna inanılan yapının
kalıntıları, üzerinde arkeolojikaraştırmalarındevamettiği yerler. Yerel
kerpiç mimari örneği Harran evleri ise, dünyanın dört bir yanından
turistlerin görmek için geldiği, benzersiz yapılar.
Arkeoloji dünyasında büyük heyecan uyandıran Göbeklitepe, dün-
yanın en eski tapınağının 12 bin yıl öncesine gittiğini ve insanlık tari-
hinin bilinenden çok daha eskiye dayandığını kanıtlıyor. Daha metal
araçlarınbulunmadığı ve pişmiş toprak kaplarınbile olmadığı bir dö-
nemde, insanların inşaettiği tapınakveüzerine işledikleri kabartmalar,
Göbeklitepe’de bulunan eserleri benzersiz kılıyor.
GAP projesinin yeniden hayat verdiği Urfa’da, sörf, dalış, kuş gözlemi
ve doğa sporları için pek çok rota var. Türkiye Cumhuriyeti ve Avru-
pa Birliği iş birliği ile hayata geçirilen Şanlıurfa’da TarihYenidenCan-
lanıyor Projesi kapsamında şehrin ve bölgenin tarihi, turistik ve gast-
ronomik değerleri tüm dünyaya tanıtılıyor. Böylece köklü geçmişi ve
zengin kültürü ile Şanlıurfa’nın turizmrotaları arasında hak ettiği de-
ğeri yeniden kazanması amaçlanıyor.
HERKES İÇİNURFA
(*)Tike: Küçük parça, lokma anlamında