T rk hukukunda kumar ve şans oyunları nasıl
tanımlanıyor?
Bizim eski Ceza Kanunu’muzda sarhoşluk ve kumar-
la ilgili düzenlemelerin tamamı yer alıyordu. Fakat
2005’ten sonra yeni Ceza Kanunu düzenlemesinde
kabahatler, Türk Ceza Kanunu kapsamından çıkarılıp
Kabahatler Kanunu adıyla ayrı bir kanun haline getiril-
di. Kumar açısından da olay ikiye ayrıldı diyebiliriz. Ku-
mar oynama kabahat olarak kabul edildi. Ama kumar
oynanmasına imkân sağlama, alet-edevat sağlama
yine Türk Ceza Kanunu kapsamında kabul edildi. Şu
anda uygulama bu şekilde.
Kazanç amacıyla icra edilen ve kar elde etmesi veya
zarara girmesi tamamen şansa, talihe bağlı oyunlar
Ceza Kanunu’nda kumar olarak kabul ediliyor. İnsanlar
kendi aralarında şansa dayalı bir şey yapabilir ama o
şansa dayalı oyunun sonunda bir taraf para kazanıyor,
bir taraf zarara uğruyorsa hukuk dilinde bu kumardır.
İki kişi tura gelirse sen bana bin lira vereceksin, yazı
gelirse ben sana bin lira vereceğim diye bir kavil yap-
mışsa, talihe, şarta bağlı olarak biri kazanacak diğeri
ise kaybedecek. Demek ki, burada bir oyun var ve talih
ve şansa bağlı. Yani burada insan iradesinin, çalışma-
nın, alın terinin rolünün olmadığı, sonucunun sadece
şansa, talihe bağlı bir eylem var. Zaten hukuken suç
kabul edilmesinin, ahlaken de doğru kabul edilmeme-
sinin temel esprisi de bir emek sonucu olmamasıdır.
Haliyle bilhassa kumar oynatılan yerlerde,
yakalanma durumunda cezai işlemler de
uygulanıyor…
Ceza Kanunu’na göre, kumar için yer temin eden bir
yıl hapis cezasıyla cezalandırılır diyor. Eğer bu küçük
çocuklar için olursa cezası bir kat daha arttırılıyor. Ka-
bahatler Kanunu kapsamındaki eylemlerin hemen he-
men çoğu idari para cezasına dönüşmüş, cürümkabul
edilmeyen eylemler olduğu için demüeyyideleri biraz
daha hafiftir. Örneğin kumar oynayan kişiye 100 lira
idari para cezası verilir. Bu tabi ki çok komik bir cezadır.
Kumar ve şans oyunları arasında ne fark var? Daha
doğrusu Milli Piyango, Sayısal Loto gibi oyunların
kumardan ne farkı var ki meşru gör n yor, rek-
lamları dahi yapılabiliyor?
Toplumhayatını düzenleyen kurallar bağlamında baktı-
ğınızda şu anda Ceza Kanunu veya Kabahatler Kanunu
kapsamında değerlendirilen ve kumar kapsamında
ele alınan oyunlar ile esasen şans oyunları olarak yasal
düzenleme kapsamına alınan oyunların temelde hiçbir
farkının olmadığı kanaatindeyim. Çünkü kumar şans
üzerine kuruludur. Aynı biçimde Spor Toto, Milli Piyan-
go, at yarışı, vb. oyunlar da şans üzerine kurulu oyun-
lardır. Ceza Kanunu birinin kazanıp birinin kaybettiği
şansa bağlı oyunlara kumar diyor. Buradan baktığımız-
da yasal düzenleme bazında, hukukenmeşru görülen
oyunların esasen Ceza ve Kabahatler Kanununda suç
olarak tanımlanan eylemlerle hiçbir farkı yok.
Kanunlar her zaman hukuk kurallarına uygundur
diyemeyiz.
‘Hukukla kanun aynı şey değildir.’ diyoruz. Bunun bariz
örneklerinden birini de şans oyunlarıyla ilgili düzenle-
melerde görüyoruz. Yani kanun, hukuk kurallarından
bir tanesidir. Ama kanunların her zaman hukuka uygun
olduğunu söyleyemeyiz. Şimdi Milli Piyango, at yarışları,
spor toto, spor loto, iddaa gibi oyunlar yasa kapsamına
alınmış. Tabi kanunsuz suç ve ceza olmaz kuralından
hareketle baktığınızda, yasal düzenlemeyle bu oyunla-
rın nasıl oynanacağı, kimin kazanıp kimin kaybedeceği
yasa kapsamına alındığından suç diyemiyoruz. Ama bu
kumar değildir, diyebilir miyiz? Ben diyemem. Kumar-
lamücadele kapsamındameseleye baktığınızda bir
taraftan şans oyunlarının bir kısmını kumar kapsamına
alıp hapis veya para cezası yaptırımı koyacaksınız diğer
taraftan bir kısmını devlet eliyle oynamaya-oynatmaya
teşvik eden, adeta reklamını yapan bir sistemdevam
edecek. Bumevcut sistemin kendi içindeki bir çelişki-
sidir. Hemahlak kuralları bağlamında hemde hukukun
temel ilkeleri bağlamında yasal düzenlemeye alınan
veya alınmayanların hepsi kumardır. Şans oyunları bu
bağlamda bir bütündür. Ahlaken ve vicdanenmesele-
ye baktığımızda da hepsi kumardır. Birinde kazananın
şahıs diğerinde ise kurumolması sonucu değiştirmez.
Birisi hakiki kişidir, diğeri hükmi kişidir. Dolayısıyla hük-
mi kişinin de tüzel kişinin de kazanmış olması, kumarın
tanımındaki şansa dayalı birinin kazanıp birinin kaybet-
me unsurlarını ortadan kaldırmıyor.
18 yaşından k ç klerin şans oyunlarını oynaması
yasak. Ama b felerin ön ne baktığımızda pek de bu
yasak uygulanmıyor. Burada da bir uyumsuzluk var.
Yasaların uygulamadaki zafiyetleri nasıl giderilebilir?
Hukukun temel ilkelerinden biri de normlardır. Üst
hukuk normunda Anayasa’nın gençliği kötü alışkan-
Kumarın hukuken suç kabul edilmesinin, ahlaken
de doğru kabul edilmemesinin temel esprisi bir emek
sonucu olmamasıdır.
yesilay.org.tr
43
YEŞiLAY
•
AĞUSTOS 2014
