28 / 84
dosya
Medya, oluşturduğugündemlerlebol bol
konuşturan, bununlaberaber üzerindedaima
konuşulanbir alan.Medyayı nasıl okuyacağımız
iseçoğumuzun tamolarakbilincinevaramadığı
bir konu.Deneyimli gazeteciMevlüt Tezel ile
ülkemizdekimedyayı konuştuk.
T
ürkiye’de medyanın
dili konusunda neler
söyleyebilirsiniz?
ürkiye’de medyanın dilinde
temel sorunlar var. Öncelikli
sorunumuz Türkçeyi doğru
kullanmamak. Radyo, TV, gazete,
internet vs. hemen hemen bütün
medya yayınlarında bariz dilbilgisi
hataları yapılıyor. Örneğin dersane
yazılıyor doğrusu ‘dershane’.
Küvez yazılıyor doğrusu ‘kuvöz’.
Antreman (doğrusu antrenman),
şok oldu (doğrusu şoke oldu),
ebatlar (doğrusu ‘ebat’. Ebat zaten
çoğul) Adliye haberlerinde
genelde “Alıcı kılığına giren polisler,
suçluları yakaladı” benzeri cümleler
kuruluyor. Hâlbuki , "alıcı kılığı"
diye giyilen özel bir kılık kıyafet
yok. Bunun gibi birçok basit
hatalar yapılıyor. Oysa halk, dili
medyadan öğreniyor. Medyada
yapılan ufak hatalar milyonların
hafızasına kazınıyor. Yabancı
kelimelerin dilimizi işgal etmesine
ise girmiyorum bile! Medyada
kadına yönelik ayrımcı dil kullanımı
da büyük bir sorun. Medyada
cinsiyetçiliğe savaş açılması ise güzel
bir gelişme. Umarım devamı gelir.
Irkçı ve nefret söylemlerinde de son
sayfa haberlerinde kullanılan
dile çok önem vermeliyiz. Hukuk
kararını vermeden yönlendirici,
peşin hükümlü haberler
yazılmamalı. Cinsel istismar
vakalarında ise kurbanlar
korunmalı, hiçbir şekilde deşifre
edilmemeli.
Türkiye’de medya okuryazarlığı
bilincini artırmak için ne tür
adımlar atılıyor?
Okullarda medya okuryazarlığı
dersi veriliyor. Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu ve
zamanda bir artış gözlemleniyor.
Bir de sosyal medyadan ana akım
medyaya bulaşan linç kültürü var.
Şiddet – cinayet vb. içerikli
haberlerin verilmesi mi,
verilmemesi mi daha doğru sizce?
Verilmeli, medyanın görevi haber
vermek. Şu haber verilsin bu
haber verilmesin diye kısıtlama
yapamayız. Ancak şiddet ve
cinayet haberlerinde bazen
kullanılan kaba dil ya da detaylı
anlatımın okuyucuyu rahatsız
ettiğini gözlemliyorum. Üçüncü
“İnsanlar bilinçaltında
sigaraya
özendiriliyorlar. Şöyle
bir sahne düşünün
filmdeki kahraman
dünyayı kurtarıyor,
kötüleri cezalandırıyor
ve sonra yakıyor bir
sigara! Bence bu en
etkili reklam şekli.”
yöntemlerinden en etkili olanı
Okur temsilciliği, özdenetim
MEVLÜT TEZEL:
Bensu KAYA
Fotoğraf: Betül YAZICIOĞLU
Yeşilay
28
MEDYAYI NASIL OKUYORUZ?