45 / 84
EKİM 2019 45
Sigara bağımlılığı ve KOAH
arasındaki ilişki hakkında bilgi
verebilir misiniz?
KOAH tanısı alan hastaların
neredeyse yüzde 90'ında aktif
olarak veya geçmişte sigara
kullanım öyküsü mevcuttur.
Genel olarak sigara içen
insanların yüzde 10-20'si
KOAH'a yakalanmakla birlikte
bu oran hayat boyunca sigaradan
vazgeçemeyen insanlarda
yaklaşık yüzde 50'dir. Hem sigara
içip hem de hastalığa zemin
hazırlayacak ortamda çalışan
ve yaşayan insanlarda KOAH'ın
ortaya çıkması neredeyse
kaçınılmazdır.
Yaklaşık 1-1,5 kiloluk et parçası
olan akciğerlerimizin içerisinde
300 milyona yakın “alveol”
denilen hava keseciği vardır.
Yaklaşık 8-10 yaşına kadar alveol
sayısı ve vücut gelişiminin devam
ettiği ergenlik çağının sonuna
kadar akciğer kapasitemiz artar
ve yaşla birlikte doğal olarak
azalmaya başlar. Bazı özel
durumlar hariç akciğerler bize
ölünceye kadar fazlasıyla yetecek
kapasiteye sahiptir.
Sigara, alveol denen düzenli
boşlukların duvar yapısını bozarak
“amfizem” denen işe yaramaz
hava boşlukları oluşturur. Böylece
akciğerin elastik yapısı bozulur.
Amfizemli akciğer kesimleri
yeterince işe yaramadığı gibi
şişkinlik oluşturarak sağlıklı
dokuların çalışmasını ve kolay soluk
almamızı engeller. Aynı zamanda
hava yollarında yapısal bozukluk ve
duvar kalınlaşması yapar; balgam
üreten bezlerde artışa yol açar. Bu
şekilde hava yollarında tıkanıklıklar
ve akciğerde kapasite kaybı oluşur.
Akciğerin koruyucumekanizmaları
kişisel farklılıklara sahip olduğu için,
sigaranın yıkıcı etkileri her bireyde
farklılık gösterir.
Bazı insanlarda akciğerler
yeterince gelişemez veya çok
hızlı kapasite kaybı olur. Yani
sigara içmese bile KOAH'a
yakalanan küçük bir grup hasta
vardır.
KOAH belirlenebilen
genetik yatkınlıktan
ziyade çevresel etkenlerin
ve sigara alışkanlığının
ön planda olduğu bir hastalıktır.
“Ülkemizde tahminen 3
ila 5 milyon arasında
KOAH hastası var ve yılda
50 bin kişiyi bu
hastalıktan
kaybediyoruz.”
Akciğerde oluşan hasar
ve kapasite kaybı geri
dönüşümsüz bir durumdur.
Giden alveollerimizin yerine
yenisi gelmez. Temiz hava, bol
güneş ve spor kayıplarımızı
bize vermez. Hastalığın doğal
gelişimini, bir diğer ifade
ile ilerlemesini, durdurduğu
kanıtlanan tek girişim sigaranın
bırakılmasıdır. Sigara sadece
KOAH demek değildir. Başta
akciğer kanseri olmak üzere
birçok kanserle de ilişkilidir.
KOAH belirtileri nelerdir?
KOAH'lı hastaların temel
şikayeti nefes darlığıdır. Bunun
yanında, uzun süredir devam
eden öksürük, balgam çıkarma
ve hırıltılı-hışıltılı solunum
görülebilir. Hastalığın erken
safhasında hastaların herhangi
bir şikayeti olmayabilir.
KOAH genellikle 30'lu yaşlarda,
sigara öksürüğü olarak bilinen,
tekrarlayan öksürük ve balgam
çıkarma şikayetleriyle başlar.
40'lı yaşların sonunda akciğer