Yesilay_Ocak_2020_1032_ipler_senin_elinde_alkole_hayir_de

11 / 84

birbölümüMilliSavunma’yagitti
çünküaynızamanda tugayında
fotoğrafçısıoldum.
Peki,aslındabirnevihayat
arkadaşınızıbulmakgibideğil
midirseverekyaptığınızmesleği
bulmak.Fotoğrafsanatınabir
ömürvermişbirsanatçıolarakhiç
pişmanlıklarınızoldumu?
Hemdenasıl!Ozamanlarmümkün
değildiancakeğerhayatımı tekrar
baştanyaşamakmümkünolsaydı
herşeyibırakıpAraGülergibi
Türkiye’desadecekariyeryapan
büyük fotoğrafçılargibikendimi
sadece fotoğrafaverirdim.Ozaman
dahaüstseviyelerdeolabilirdim!
EvetTürkiye’de tanınıyorum
amayurtdışındayeterince
tanınmıyorumyanibenöyle
düşünüyorum.Belkioboşluğu
doldurabilirdim;bubir!İkinci
pişmanlığımda1950’liyıllarda
makinemiyenialdığımyıllardaki
heyecanlaniyebenbukadaraz
fotoğrafçekmişim,diyekendimi
suçluyorum.
Fotoğrafçılığaaraverdiğinizbir
dönemolmuş.Eminimbirkişi
sebebinimeraketmiştir.Odönem
farklıbirmeslekleyadasanatlamı
uğraşmak istediniz?
Aslında fotoğrafçekmeyeyine
devamediyordumodönem
ama fotoğrafçıolarakdeğil.Aile,
arkadaşlararasındaçekimler
yapıyordum.Katıldığımpikniklerde,
gezilerde-hatırlıyorumAnadolu,
Bodrum,Safranbolugibibirçokyere
gidiyorduk- fotoğrafmakinemihep
yanımaalırdım.Profesyonelolarak
fotoğrafa20yılaraverdim.Her
şeydenöncebenbir işadamıydım.
1960’dan1980’ekadardiğer
işimolan tekstilcilikleuğraştım.
fotoğrafa ilgim ilkolarakağabeyim
sayesindeoldu.Osadece fotoğrafa
değil;resme,yabancıdillere,
sanata, tariheherşeyemeraklıydı.
Dolayısıylada fotoğrafıbanao
aşıladı.Onu taklitedeedeben
de fotoğrafçekmeyebaşladım
ve1952yılındanbahsediyorum.
55’deKoreserüvenimoldu
çünküaskerliğimioradayaptım.
Mutlakaduymuşsunuzdur çünkü
önemlibir iştibenimhayatımda.
TercümanYedekSubayolarak
görevaldımamamakinemi
deyanımaaldım.Leicamarka
makinemvardı.Birsenekaldımve
Kore fotoğraflarındançokgüzelbir
koleksiyonoluşturdum.Bunların
İzzetBey,buaralartatlıbir
telaşınız;kitaphazırlıklarınız
olduğunubiliyoruz,
bahsetmek istermisiniz?
Evet iki farklıkitaphazırlığımız
var. Benöncesindekitapların
önemihakkındabirşeylersöylemek
isterim.Herhangibirsanatçısadece
fotoğrafçıdeğilsergiaçabilir,
gösteriyapabilir,dersverebilirve
bildiklerinigençlereaktarabilir
amabunlarhepgeçicişeylerdir.
Kalıcıolan kitaplardırvebunu
altınıçizeçizesöylemek istiyorum.
Bugünekadarşuanhazırlıklarını
sürdürdüğümüzkitaplarlabirlikte
16kitabımyayımlanmışolacak.
Elbetteyurtdışıseyahatleri
çokolanbiriolarakyurtdışı
fotoğraflarımçoğunluktave iyi
olduğunudüşündüğümbirçok
fotoğrafımdayurtdışından…
Hattabazennekadargüzelülkemiz
vardediğimveveTürkiye’yi ihmal
ettiğimidüşündüğümzamanlar
daoluyordu.Bunedenlesadece
Türkiye’deçekilmiş fotoğraflardan
oluşanyenibirkitapyapmayakarar
verdik.Herbir fotoğraf titizlikle
seçildi.DoğalolarakTürkiyekitabı
diyebirçalışmayagiriştiğiniz
zamanelbetteİstanbul’dayaşadığım
içinvehernekadarİstanbul
avantajlıgörünsedeçalışırken
Türkiye’ninhemenhemenher
yerinden fotoğrafolmasınadikkat
ettik.Çalışmanınhemmimariyi,
hem insanlarını,hemdedoğasını
kapsamasını istedikve200
fotograflıközelbirkitaphazırladık.
İkincikitabınızınkonseptinedir?
Aslındabukitapaniden istendi.Az
öncesizinde tanışmışolduğunuz
TürkiyeFotoğraf Vakfı’nınbaşında
ve fotoğrafdünyasındaönemlibir
isim,kişilikolanMuratGürbuyıl
üçkitapyapmayakararverdi.Bu
kitapların ilkidebenimleyapılacak.
KonuyudaGürkendisikeşfetti.
Konumuz“GüneşDoğudan
Doğar”.Türkiye’nindoğusunda
kalanAsyaülkeleri ile ilgilibir
kitapçalışmasıolacak.Kapağına
Timur’unheykeliningündoğarken
çekilmişbir fotoğrafınıekledik.
Suriye,Ürdün,İsrail,Dubai,
Pakistanve Japonya’yakadar
uzanan30civarındaülkeyeralacak
ve100 fotoğraflıkbirkitapolacak.
Bukitabınözelliğibirhaftada
tamamlanmışolması.Diğeri için
6aydırçalışmaktayızamaoda15
günekadarbasılacak.İkikitapda
aynızamanlamadaçıkmışolacak.
Sizielbetteçok iyitanıyoruzama
sizinle ilkkezbuluşacakkişiler
içinfotoğrafaolan ilginizi ilkne
zamankeşfettiniz?
Ben1936doğumluyumve
çok iyihatırlarımherşeyi.
83’egirdimamaolağanüstü
birşeyçocukluğumdakiher
şeyihatırlıyorum.Okuldaki,
askerliktekiarkadaşlarımın
isimlerinisayabilirimhatta telefon
numaralarınıbilehatırlıyorumhani
o1940’larınnumaraları.Hafızaya
yerleşiyorveöylekalıyor. Benim
İzzetKeribar,kısabirsüreönceCumhurbaşkanlığıKültürveSanatBüyüködülüne layık
görüldü.50’liyılllardaadımattığıprofesyonel fotoğrafçılığına20yılaravermesibileonu
kalplerden indirmediaksinemütevazıkişiliği,çalışkanlığıveelbette fotoğrafsanatına
duyduğuaşksayesindedahadacanlıveheyecanlıbirşekildekolaycasahalaradönebildive
halabirçokgence taşçıkartacakazimledeçalışmayadevamediyor!
SebahatBAĞBARS
CumhurbaşkanlığıKültürveSanatBüyük
Ödülüödül töreninebirkaçhaftakalahepimizin
yakından tanıdığı,bildiğiamahiç tanışmadığım
İskenderPala’dandavet telefonualdım.Size
birmüjdemizvar,Cumhurbaşkanımız’ın seçimi ile sizi fotoğraf
dalındayılınbüyükkültürve sanatödülüne layıkgördük,dedi. ÇOK ZENGİNBİRÜLKE!
TÜRKİYE FOTOĞRAF BAKIMINDAN
“Eğer hayatımı tekrar
baştan yaşamakmümkün
olsaydı her şeyi bırakıp
Ara Güler gibi Türkiye’de
sadece kariyer yapan
büyük fotoğrafçılar gibi
kendimi sadece fotoğrafa
verirdim.”
yaşam
ŞUBAT2019 43 Yeşilay 42
dosya
Çocuklarınızıarkadaşlarıyla,kardeşleriyleyada
sizinleyüzyüzevakitgeçirmeyevebirlikteoyun
oynamaya teşviketmelisiniz.
Bağımlısözkonusu
teknolojikürünle
planladığındandahaçok
vakitharcar.Buyüzden
işlerindeve ilişkilerinde
sorunlaryaşar.
Kişi,bağımlısıolduğu
nesne ilenekadarzaman
geçirdiğikonusunda
çevresineyalansöyler.
Teknolojibağımlısı
olankişininyakınları
bağımlıyayardım
etmek istediklerinde
çatışmalaryaşanır.
Teknolojibağımlısı
olankişinindüşünce
süreçlerindebozulma,
sosyalgelişiminde
gerilik,özgüven
düşüklüğü,yüksek
sosyalkaygıdüzeyive
saldırganlıkeğilimiartar.
Bağımlınınsorunu
saklamayıpyardım
istemesi,hemdesteğinhem
de tedavisürecinindevam
etmesiadınaönemlidir.
Bağımlılıktankorunmak için
bilgisayarbaşındageçirdiğin
zamanıazalt,yenisosyal
becerileredin.
Teknolojininkullanıldığı
mekanlarındeğiştirilmesive
zamanların tamzıtsaatlere
kaydırılmasıbağımlılığakarşı
ilkadımolabilir.
Birden fazlaolancihazları
azaltıp tekbircihazıailecek
paylaşarakkullanmak
çözümeyardımcıolacaktır.
Aşırı teknolojikullanımı
dilbecerilerinde
gerilemeyesebepolur.
İnsanbağımlılık
noktasınabiranda
gelmez,adımadım ilerler.
Basitbiroyunhamurununzihinselgelişime
yaptığıkatkıbilgisayardakizekaoyunlarından
daha fazlaolabilmektedir.
Çocukların9yaşınakadarkendilerine
ait tabletdahil telefonvb.mobil
cihazlarınınolmamasıgerekmektedir.
Annebabalar13yaşından
öncesosyalağlarüzerinden
çocuğunbirhesapedinimi
asla tavsiyeedilmemektedir.
Düzenlisporyapmak,
bağımlılığın tedavisürecini
kolaylaştırır.
Çocuklarannebabalarınınuygun
görmediğibirşeyiağlayarakelde
edebildiklerinigördüğündeağlama
davranışıpekişirveher istediğini
eldeedebilmek içinkullandıklarıbir
silahhalinegelebilir.
TEKNOLOJİBAĞIMLILIĞI
HAKKINDABUNLARI
BİLİYORMUSUNUZ?
AĞUSTOS2019 21
Yeşilay 20
İNTERNETÇOCUKOYUNCAĞIDEĞİL
kültür
Yeşilay 58
MAYIS2019 59
MarmaraÜniversitesi
İletişimFakültesi’nden
sevgilihocamKayıhan
Güven,bizöğrencilerine
haberciliği,haber fotoğrafçılığını,
röportajgeleneğini anlatırken
İstanbul’u aslapasgeçmezdi.
Bu şehri, tarihiyle,kültürüyle,
coğrafyasıyla, edebiyatıyla
olduğukadargünlükhayatta
hepbir alışkanlıkla içinden
geçipgittiğimiz sokaklarıve
çoğu zamannekadargüzel
olduklarını fark edemediğimiz
ağaçları,kuşları, çiçekleriyle
de tanımamız içinbulduğuher
fırsatıdeğerlendirirdi.TakvimlerMart’ıgösterdimiAdalar’da sarı
bir senfoni sunanmimozalardan,
NisanortasındanMayıs’ın ilk
günlerinedeközellikleBoğaz
semtlerinipembelimorlu
birbahar sevincineboyayan
erguvanlardanheponun
sayesindehaberdarolmuştuk.
Bundan20yılkadarönce sosyal
medyayoktu;bahsigeçen
bugüzelliklerde sokaklarda
karşımıza çıkmadanönce telefon
ekranımızadüşmüyordu tabii.
Haliyle işbaşadüşüyordu.
Hocamızınpeşine takılıp
mimozalar içinüşenmedenAda
vapuruna atlıyor, erguvanlar
içinseBoğaz sırtlarınımesken
GülerEMEKTAR
emeğibüyüktür.Buyüzden
İstanbulve erguvan temalıbir
yazının ilk satırlarındahocamızın
ismini anmak,benim içinbir
borçtur.
Aradangeçen20yılda İstanbulçokdeğişti elbette; Amamevsimi
gelincepatlayanmimozaların,
tutuyorduk.Sokak sokak
gezerek; ağaçlarını, çiçeklerini
selamlayarak;kuşlarıyla,
kedileriyle,köpekleriylekonuşarak; şairlerinden,
yazarlarından, fotoğrafçılarından
ilham alarak İstanbul’u tanıma
şansımızolduysa,üzerimizde
İSTANBUL’DA
ERGUVANMEVSİMİ
kayıtdüşüyorbirbakıma:
“Kayserialı (Kayserili)Eusebios
şehrinkurucusu sayılan
BüyükKonstantin'incenaze
törenini şu satırlarlabetimliyor:
(Konstantin’in)Morkumaşlara
sarılıaltın tabut içindekibedeni
kendiadıylaanılankente
getirilmişti.Burada, sarayınanı
salonundaölühükümdar sonkez
halkınınönüneçıkıyordu.Sırasıyla
bütünmaiyetindekiler,generaller,senatörlerve imparatorluğun
dahaaltkademelerindeolanlar,
başlarında tacı ilemorlar içinde
yatanhareketsiz insanınönünde
eğilerek saygılarını sundular."
PekiyaOsmanlıderseniz?..
Erguvan,Osmanlı’dadadeğerini
korumuş.Tesadüfodurki,
İstanbul’un fethiniMayısayında
gerçekleştirenOsmanlı,15.
yüzyıldabaşlatılanerguvanşenliklerini19.yüzyılakadar
sürdürmüş.Boğaziçi'ndeağaçların
çoğaltılması için fermanlarbile
yazılmış.Bursa içindeayrıbir
önem taşımışErguvan.Yıldırım
Beyazıt’ındamadı,Anadolu
erenlerindenEmirSultan,heryıl
müritleriyleBursa’da,erguvanların
açtığıdönemdebuluşur,bu
vesileyleerguvan şenlikleri
yapılırmış.GünümüzdeBursa’da
yenidencanlandırılmayaçalışılıyor
bugelenek, şehrinheryanına
erguvanağaçlarıdikilmeyedevamediyor.
Cumhuriyetdönemine
baktığımızdaOrd.Prof.Süheyl
Ünver’in tablolarındaerguvana
rastlarız.Ünver,buçiçektenöyle
yoğunbir şekilde ilhamalırki,
"Neden İstanbul'damayıslara
erguvanayıdemezler;hemneden
Boğaziçi'ni 'ErguvanBoğazı'diye
anmazlar,”diye sorar.
Edebiyattadaerguvanın izinisürmekmümkün.Nefi’den
YahyaKemal’e,AhmetHamdi
Tanpınar’danOrhanVeli’ye,
HilmiYavuz’a… “BeşŞehir”
Edebiyatta da erguvanın
izini sürmekmümkün.
Nefi’den Yahya Kemal’e,Ahmet Hamdi
Tanpınar’dan Orhan
Veli’ye, Hilmi Yavuz’a…
Tanpınar, “Beş Şehir”
adlı kitabında, “Gülden
sonra bayramı yapılacak
çiçek varsa o da
erguvandır,” der.
İstanbul’unmiskokulu leylakları,sümbülleri,morsalkımları,akasyaları, ıhlamurlarıvar.Açınca
hepimizinyüzünemutlugülücüklerkonduranmimozalarıve laleleridevar.Bunlarınhepsişehrin
sadecegörüntüsünüdeğil ruhunudazenginleştirengüzelliklerikuşkusuz.Fakaterguvanınyeri
onlarınkindenbirazayrı;çünküasılonlar işekarışıncaşehrin rengideğişiyor. İstanbul’daerguvanın
izinisürdük,yolunuzsıksıkerguvanağaçlarıylabuluşsundiyekonumbildirmeyide ihmaletmedik.
pembeye,moraduran
erguvanların içimedüşürdüğü
heyecanhâlâbaki.Şimdilerde
onları şehrinkalabalığı içinde
arayıpbulmakbirazdaha zor
olsada çaresizgidipyerlerinde
görecek, çiçeklerineyüzümüzü
sürecek,kokularını ciğerlerimize
dolduracağızkibaharbize
küsmesin.Hem erguvanlarınıselamlamadangeçipgittiğimiz
İstanbul’undaboynubirazbükük
kalır.
ERGUVANLARİSTANBUL’A
EMANET…
Erguvan’ın İstanbulaşkı,bize
Bizans’tanemanetdiyebiliriz.
StefanZweig’ın“İnsanlığın
YıldızınınParladığıAnlar”kitabını
okuyanlarhatırlayacaklardır.Fatih’ive İstanbul’un fethinianlattığı
bölümdeBizans’ın son imparatoru
Konstantin,altınkartallarla
işlenmişbirçifterguvan renkli
ayakkabıylayerdeöyleceyatar
bir şekildegözlerimizinönünde
canlanır.Buradakarşımızamor
renginçıkması,bir tesadüfdeğildir.
Bizans’ınuğurlu rengidirmor,
imparatorluğungücünün simgesidir.
ÇünkükaynaklaragöreBizans,erguvanağaçlarınınçiçeklendiği
Mayısayındakurulmuştur.
Bu rengieldeetmekoldukçazahmetgerektirdiğinden (binlercedeniz
kabuğununöğütülmesindenancak
birkaçgrameldeedilebiliyormuş)
sadece imparatorailesineözel
bir renkolmuşerguvanmoru.
İmparatorluğunçocukları
mor renkliodalardadünyaya
geliyor,ardındanda“erguvaniçindedoğmuş”anlamındaki
“Porphyrogenitos”unvanını
alıyorlarmış.HattaBizansasilleri
dahada ilerigidip,damarlarında
dolaşankanındaasilerg
renkliolduğuna inanıy
(AktaranCyrilMango,Bizans:Yeni
Roma İmparatorluğu,YapıKredi
Yayınları).
Mimarve tarihçiDoğan
Kuban’ın,“İstanbulBirKent
Tarihi”kitabındaki şu satırlarda
Bizans’ınerguvanmoru sevgisini
Erguvan,Bizans’aasil rengini veren
simgeselbiröneme sahiptir.Erguvanmoru,
imparatorluğungücünün simgesidir.Çünkü
kaynaklaragöreBizans, erguvanağaçlarının
çiçeklendiğiMayısayındakurulmuştur.
Erguvan,Osmanlı’dadadeğerinikorumuş.
Tesadüfodurki, İstanbul’un fethiniMayıs
ayındagerçekleştirenOsmanlı,15. yüzyılda
başlatılan erguvan şenliklerini19. yüzyıla
kadar sürdürmüş.Boğaziçi'ndeağaçların
çoğaltılması için fermanlarbile yazılmış.
kültür
Yeşilay 66 MAYIS2019 67
İ znikbireşya ile tanımlanacak
olsabir fıçı,ağaçla
tanımlanacakolsazeytin
ağacıvebir fotoğrafolsagün
batımı fotoğrafıolurdu.Fıçı
olarak tanımlamanedenim
Türkiye’nin son “el işi fıçı”
ustalarından İsmailAlkış’abir
ithafaynızamanda.Bursa’nın
İznik İlçesi’ndeyaşayan İsmail
Alkış’ın fıçıları,arıkovanları,
piknikmasası, sandalküreği
veyayıklar iledoluatölyesi
adetabirahşap saray.Sirke,
turşu,zeytinyağıvezeytingibi
ürünlerin saklanabildiğiahşap
fıçılar insanlık tarihindenberi
vazgeçilmeyenkaplardan.
İçindebarındırdığıyiyeceği
lezzetaçısındangüzelmuhafaza
edenahşap fıçılar,ayrıca sağlık
açısındandadeğerliveuzun
ömürlüolduğu içingünümüzde
İznik,herhaliyle tadınadoyulmazbirgezi rotasıvadediyor. İznik
Gölü’ndegünbatımımanzarasını izlemeye,birbirindengüzelçinilere
bak aya,yapraklarınınkokusuylasizibüyüleyenzeytinleri tatmaya
doyamazsınız.HeryılEkinoksFestivali’yleyenidendikkatçeken İznik’i
dahayakından tanımayanedersiniz?
ZeynepTEMEL
İZNİK’TE GÜN BATIMI
BİRBAŞKAGÜZEL
Günümüzdeki İznik Çini
Sanatı'nın
başladığı Anadolu
Selçukluları
dönemindeki ilk en
önemli teknik gelişme,
sırlı tuğla tekniği ve düz
renkli çinilerdir. Bu
dönemin renkleri firuze,
kobaltmavi, patlıcan
moru ve siyahtır.
deçokdeğergörüyor.Plastik
kapta saklananyiyeceklerinömrü
en fazlaaltıayolurken, fıçılarda
saklananürünlerenazonyıl
bozulmadankalabiliyor.Öyleki
fıçıların sağlıklıoluşundankendi
nasibinidealanAlkış;evinde
kullandığı suyuda fıçıdanharcıyor.
Bursa’nın ilçesiolan İznik,
İznikGölü'nündoğukıyısında,
Bursa'nınkuzeydoğusunda
yeralır. İznik,Makedonya
KralıBüyük İskender'in
kumandanlarındanAntigonius
Monophthalmos tarafındanM.Ö.
316'dakurulmuştur.Makedonya
imparatoruBüyük İskender'in
mirasçıları,M.Ö.301'de
Antigonius'umağlupettivekenti
yönetimialtınaalarak,odönemin
geleneklerinegörekentekarısının
adıolanNicaeaadınıverdi.
YöredeegemenolanBithyniaKralı
Zipoites,M.Ö.279'daNicaea'yı
elegeçirdi.Nicaeabir süre
BithyniaKrallığı’nabaşkentlik
deyaptı.Adına altın sikkeler
basıldıvebundanböyle tarihte
"AltınŞehir"unvanı ile anıldı.
NicaeaBithyniaKrallığıRoma
İmparatorluğuyapılan savaşta
yenilincebugölkentineNicaea
adıverildi.ŞehirM.S.259yılında
Gotlar’ın saldırısınauğradı.
BununüzerindeRomalılar, şehri
4 anave12 talikapısıbulunan
4970muzunluğundabir sur
ile çevirdiler.M.S.476yılında
Roma imparatorluğuDoğu
veBatıRoma İmparatorluğu
olarak ikiye ayrılınca, İznik
sonradanBizans adını alan
DoğuRoma İmparatorluğu
sınırları içindekaldı. Selçuklu
SultanıAlpaslan'ınBizans
ordularınıMalazgirt'te1071'de
yenmesinden sonra,Selçuklular
XI.yüzyılın sonlarındaBizans
içlerinekadaryürüdüler.
SüleymanŞah,1075 tarihinde
Nicaea'yı aldıve1080yılında
Selçukludevletininbaşkenti
yaptı.Adınıda “Nicaea'nın
izi” anlamında "İznik"olarak
değiştirdi.Böylece İznik,
Anadolu'da ilkTürkbaşkenti
oldu.SelçukluTürkleri, şehri
ancak22yılkadar ellerinde
tutabildiler. IV.HaçlıSeferine
katılanLatinler,Anadolu
içlerindekandökmektense
Constantinopolis'i (İstanbul'u)
yağmalamayıyeğledilerveburayı
işgal edipLatin İmparatorluğu’nu
kurdular (1204).Bizans'ın
saltanat soyuTheodoros
Lascaris, İznik'ekaçtıveburada
imparatorluğunu ilan etti. İznik,
böylece57yılboyuncaBizans
İmparatorluğu’nunyönetim
merkezioldu.Budönemde
surlardaönemlionarımlara
girişildive surlarınönünebir
önduvar (ön sur) inşa edilerek
şehrinkorunmasıgüçlendirildi.
Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk
dönemlerinden itibaren İznik,
ilgi çekicibirmerkezolarakhep
fethedilmek İstendi.Osman
Bey zamanındabuönemli
kenti elegeçirmek amacıyla
SüleymanŞah,1075 tarihindeNicaea'yıaldıve
1080yılındaSelçukludevletininbaşkentiyaptı.
AdınıdaNicaea'nın izianlamında"İznik"
olarakdeğiştirdi.
dosya
çerçevesindedikkate alınmalı
bukonu.1.Medya,bumadde
isimlerinikullanmamalı.
2.Maddebağımlılığınıhatta
bazendalgageçilebilecekölçüde
bunalım,krizgörüntüleri
eşliğindevermemeli.3.Gençleri
özendirici etkioluşturulmamalı.
4.Maddebağımlılığı çeşitli
sorunlarla ilişkilendirilmemeli.
Boşanmalar, aile travmaları
gibi sebeplerekarşı formülgibi
sunulmasıözendiriciolabiliyor.
5.Uyuşturucu tacirlerigarip
birunvanla anılmamalı;yani
kraliçe,baron, imparatorgibi
unvanlaryakıştırılmamalı 6.
Uyuşturucuyla ilgili enjektör,
plastik şerit,hapgibimaddenin
kendisinin tanıtımınıyapan
malzemelergösterilmemeli7.
Ünlülerlebağımlılıkkonusu
özdeşleştirilmemeli.Şöhretli
kişilerüzerindenbukonunun
verilmesideözendiriciolabilir.
Dizilerden, filmlerden tanınan
isimlerin,popülerkişilerin
görüntüleride teşvik edici
bağlamdaolabiliyor.Gençler
herkesinbumaddeleri
kullanabileceğini,hattaünlülerin
bumaddelerikullanarak şöhret
elde ettiklerinidüşünebiliyor.
Bumaddeyikullanmadan şarkı
yapamayacakları argümanı
yaygınlaştırılıyor.Madde
kullanankişilerin emniyet
-sorgugibiher adımlarında
haberhalinegelmelerikonuyu
normalleştiricihalegetirebiliyor.
Buradadoğalbir süreçde
var.Narkotikmedyayahaber
veriyor,medya servis ediyor.
Buhaberlerde çok satıyor.O
yüzdengazetelerözendirici
olmamalı. Bunlargibi5 -10
maddelik ilkelervar.Yeşilay
medyaprofesyonelleriyle iletişim
halinde.BasınYayınGenel
Müdürlüğü ileYeşilay eğitim
faaliyetlerini sürdürüyor.Yeterli
mibunlar?Hayır.Sabırla, inatla
çocukları, ailelerivemedyayı
bilinçlendirmeye çalışmak
toplumsal sorumluluktur.Medya
toplumdayanlış algılanacak
içeriklerkonusundadikkat
etmeli,kendini frenlemeli.Çok
satıyordiyeuyuşturucumadde
haberlerinegelişigüzelyer
vermemeli.
Televizyondizilerivemüzik
kliplerinegelirsek…
Medya içeriğininhaberler
dışındadaolumsuz etkileri
var. TVdizilerivemüzik
videoklipler… Televizyon
dizilerindekaçakçıları
koruyanlar,mafya,uyuşturucu
ticaretigibiher türlüyanlış
işle iştigal edenkahramanlar
var.Mafya tipiörgütlenmeler
Herkeskatkıvermeli.Herkesinelindecep
telefonu,bilgisayar, tabletvar.Herkeskontrolünü
yapmalı.Herkesmedyaokuryazarıolmalı.Medya
kullanımındanhaberdarolunmalı.Aksi takdirde
çocuklarıkorumak imkansız.
Televizyondizilerinde
kaçakçılarıkoruyanlar,mafya,
uyuşturucu ticaretigibiher türlü
yanlış işle iştigaledenlervar.
Mafya tipiörgütlenmelergörüyoruz.Kendinibir
yereaithissetmek isteyengençlerböylegruplara
mensupolmayaheveslenebiliyorlar.
“Sonsuz eğlence ve haz
kural tanımıyor. Özellikle
Rap, Hip Hop gibi
müziklerde bu zararlı
temalara yer veriliyor.
Kültür çatışması
yaşayanlar ve
tutunamayanlar zararlı
içerikleri tercih edebiliyor.
Karanlık işler var,
toplumsal kurallar yok…”
Medyagörevalgısıyla
maddebağımlılığı
ile ilgilibir
konuyakaladığındabunu
hemenhaberedönüştürmek
isteyebiliyor…Tambunoktada
dikkatedilmesigerekenlernedir,
neler söylemek istersiniz?
Medyanınbağımlılıklarla
ilgili iki rolüvar.Birincisi
bağımlılıklarlamücadele
konusundaki çalışmalaradestek
olmak...Bağımlılıkkonusunda
farkındalıkoluşturmak.
Bağımlılıklamücadele ederken
medyanın etkisi çokbüyük.
Medyanıngücüde çokbüyük.Bu
sadecegönüllülerinvedevletin
görevideğil, toplumsalbirgörev
vebukonudamedyaya çok
büyük işdüşüyor.Medyabu
alandayürütülen çalışmalara
destekolmalı,bu alanda çalışan
insanlaravekurumlaradestek
olmalı.Medyanın ikinci rolü,
bağımlılıklarla ilgilihaber
yapış tarzıyla ilgili…Bunun
birhaberdeğerivarve elbette
haberyapacaklar, ancakbu
alandakurallarolmalıve
medya tarafındanbukurallar
gözetilmeli.Yazılanhaber
teşvik ediciolmamalı,merak
uyandırmamalı,maddehakkında
uyuşturucumadde isimlerini
kullanmamalı.BizYeşilayolarak
verdiğimizmedya eğitimlerinde,
“Madde isimlerinikullanmak
zorundadeğilsiniz.”diyoruz.
Madde isimlerinin tanıtımı
konusundamedya farkında
olmadanmaalesef rolüstlenmiş
oluyor.Toplumsal sorumluluk
bilgiverilmemeli,madde
tanıtımıyapılmamalı.Yakın
zamanöncebazımaddelerin
isimleribilinmiyordu.Medyada
çokhaberyapıldığı içinBonzai
gibihapların isimbilinirliği arttı,
hattapopülermaddelerhaline
geldi. Bu ifadelerinkullanımı,
durumunormalleştiriyor.Medya,
İnternetingelişmesiylegörsel-işitselyollarlagüngeçtikçeçeşitlenenmedyakanalları, tüm
avantajlarınınyanındabağımlılıklaralanında korunaksız,savunmasızbirsonsuzluğaaçılıyor.
Gençleribu tehlikedenkorumakzorvezahmetliolsadamümkün. İstanbulŞehirÜniversitesi
İletişimFakültesiRektörü veYeşilayBilimKuruluBaşkanıProf.Dr.PeyamiÇelikcan,bu
konudamedyaya,ailelereve toplumadüşengörevlerianlattı.
BensuKAYA
Foto
25.12.1961 tarihinde Ankara’da doğdu.
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi
RadyoTelevizyonveSinemaBölümü’nden
1986 yılındamezun oldu. 1987 yılında
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi
RadyoTelevizyon ve SinemaBölümü’nde
araştırmagörevlisiolarakçalışmayabaşladı.
1988 yılında YÖK Başkanlığı Yurtdışı
Lisansüstü Eğitim Bursu ile Amerika
BirleşikDevletleri’ne gitti ve 1990 yılında
İletişim Sanatları alanındaUniversity of
WestFlorida’dan yüksek lisansderecesini aldı.1994 yılında,9Eylül
ÜniversitesiGüzel Sanatlar Fakültesi Sahne veGörüntü Sanatları
programını tamamlayarak sinema-televizyon alanında doktora
unvanınıkazandı.1996yılındadoçentlik,2004yılındadaprofesörlük
unvanıaldı.Değişiküniversitelerdebölümbaşkanı,dekanve rektör
yardımcısı olarak idari görevlerüstlenenÇelikcan, İstanbul Şehir
ÜniversitesiRektörlüğü görevini yürütüyor.Aynı zamandaYeşilay
BilimKuruluBaşkanlığı’nı sürdürüyor.
PROF.DR.PEYAMİÇELİKCANKİMDİR?
Medya,toplumsalyararı
gözetmeli
PROF.DR.PEYAMİÇELİKCAN:
HAZİRAN2019 23 Yeşilay 22
MADDEBAĞIMLILIĞINDASORUNLUDEĞİLSORUMLUMEDYA
Bağımlılıklarlamücadelede
farkındalıkoluşturmakçok
önemlibiryeresahiptir.
Sorundanhaberdaretmek,sorunu
gündemde tutmakvesorun
hakkındabilgilendirmek farkındalık
Prof.Dr.PeyamiÇELİKCAN buyarışmanın temelamacı imge
vemizahınevrenseldilindenve
gücündenyaralanarakbağımlılıklar
konusunda farkındalıkoluşturmak.
Dünyakarikatürcülerinin
gündeminebağımlılıksorununu
taşımakdabirbaşkaamaç.
Üçyıl içindebuamaçdoğrultusunda
çalışmalarınınanahedefidir.Bu
hedefeulaşmak içinmesajlarımızı
taşıyacakher türaracıkullanmak
veböylece farklıhedefkitlelerde
farkındalıkoluşturmakgerekir.
Yeşilaybuyaklaşımla,üçyıldır
karikatüryarışmasıdüzenliyor.
Uluslararasıdüzeydegerçekleştirilen
Çalışkanvegeçenyılınbüyük
ödülsahibiveonurkonuğu
karikatüristBorislavStankovicyer
aldı.Karikatüristlerinbağımlılık
vespor ilişkisinimizahibir
yaklaşımlaelealdıklarıkarikatürleri
değerlendirmekepeyzoramabiro
kadardakeyiflioldu.
Buyılkiyarışmada,Küba’danBrady
IzquierdoRodriguez,İran’dan
AmirKhaleghi,Türkiye’den
SatılmışAkın,Brezilya’danClaudio
AntonioGomez,İran’danKhodayar
Naroei’nineserleriBaşarıÖdülü’ne
layıkgörüldü.Büyüködülünsahibi
iseTürkiye’denAşkınAyrancıoğlu
oldu.
BÜYÜKÖDÜL:ÖLÜM
YOLCULUĞU
3.UluslararasıYeşilayKarikatür
Yarışması’nınbüyüködülüne
Türkiye’denAşkınAyrancıoğlu
layıkgörüldü.Ayrancıoğlu’nun
eseriyarışmanın temasınıoluşturan
“bağımlılıklamücadeledesporun
etkisi”nikarikatürdiliyleçok
etkileyicibirşekildeanlatması
nedeniyleBüyükÖdülüalmayahak
kazandı.Karikatür,sigarabağımlılığı
uzunvesonuölümlebitenbir
süreçolaraksunuyor.Korkutucuve
karanlıkbir tünelinyolcularıolarak
tasviredilensigarabağımlılıklarını
tünelinsonundaölümbeklediğine
dikkatçekiliyor.AşkınAyrancıoğlu
buölümlüyolculuktankurtuluşun
yoluolaraksporugösteriyor
veşumesajıveriyor:“Sigara
epeymesafekatedildi.Sonyarışmaya
51ülkeden,414karikatürist,
787eserlekatıldı.Bağımlılıklarla
mücadeledesporunetkisini irdeleyen
karikatürlerinyarışma jürisinde,
şahsım ilebirlikteKarikatürcüler
DerneğiBaşkanıMetinPeker,
karikatüristŞevketYalaz,Özcan
Uluslararasıdüzeydegerçekleştirilenbuyarışmanın
temelamacı imgevemizahınevrenseldilindenve
gücündenyaralanarakbağımlılıklarkonusunda
farkındalıkoluşturmak.Dünyakarikatürcülerinin
gündeminebağımlılık sorununu taşımakdabirbaşkaamaç.
Birincilik Ödülü
Aşkın Ayrancıoğlu
Türkiye
ÜçsenedirdevamedenUluslararasıYeşilayKarikatürYarışması,bağımlılıklarla
mücadeledeönemlibirgörevüstleniyor. Dünyanındörtbiryerindenkatılan
karikatüristler,eserleriyle toplumaönemlimesajlarveriyor.
MİZAHINEVRENSELDİLİVEGÜCÜ
Başarı Ödülü
Brady Izquierdo
Rodriguez-Küba
Başarı Ödülü
Satılmış Akın
Türkiye
yaşam
AĞUSTOS2019 47 Yeşilay 46
Y eşilay,akranbaskısına
yönelikçok işlevsel
programlaryürütüyor.
Buçalışmalardaçocuklarınve
gençlerinözgüvenininvehayır
diyebilmebecerisininarttırılması
amaçlanıyor.
Bunlardan ilki,YeşilayYaşam
BecerileriEğitimProgramı.
Birincilönlemekapsamındayeralanbuprogramdaokulvebeceri
temelli,maddekullanımınakarşı
koruyucugüçlendiricikazanım
temellietkinlikleryeralıyor.
YeşilayYaşamBecerileri
EğitimProgramı,oldukçagenişiçeriğe sahip. İhtiyaçlarıve sonucu
önemseyenkatılımcıbiröğrenme
programıolarak tanımlanıyor.Bu
programınamacı,katılımcıların,
riskiazaltanvekoruyucufaktörleriarttıranpsikososyal
becerileriningelişimineyardımcı
olmak.Buyolla şimdivegelecekte
olumluveuyumludavranışlar
sergilemelerinidesteklemek.
Programınönceliklihedefleri
isemaddekullanımınıönlemek,
maddeyideneme /başlamayaşını
geciktirmek,maddekullanımıylailgili risk faktörleriniazaltmak
vekoruyucu faktörleriartırmak
olaraközetlenebilir.
PROGRAMYEDİNCİ
SINIFTANBAŞLIYORProgramınhedefkitlesi, sigara,
alkolyadadiğermaddeleri
denememişolanyadadenemiş
MürselÇAVUŞ
ancakkullanıcıolmayanyedincisınıföğrencileri.Ayrıca sekizinci
sınıföğrencileri içinde takviye
edici etkinliklergeliştirilmiş.
YeşilayYaşamBecerileri
EğitimProgramı'nın eğitim
öğretimyaklaşımı,yaparakveyaşayaraköğrenmeyedayanıyor.
Problem çözmeodaklıöğrenme
ortamlarıylaöğrencilerin,
tümolasılıklarıdeğerlendirip
enuygun çözümübulması
amaçlanıyor.
Öğrencilerbir arayagelerek,
birbirlerininbakış açılarındanveyaşantılarındanöğrenebiliyor.
Program süresinceöğrenciler
birbirlerinigözlemleyerek,
birbirleriylekonuşarak,
etkileşimdebulunarakve
birbirlerinden fikir alarak
kendilerinigeliştirme fırsatı
YEŞİLAY,ÇOCUKVEGENÇLERİ
HAYATAHAZIRLIYOR
popüleryadahavalıgözükmek,
merak,duygusal iniş çıkışlardayaşanan zorluklar,kişilerarası
ilişkilerdeve iletişimdeyaşanan
problemler, akranbaskısına“hayır”diyememekbu risk
unsurları arasındayer alır.
Yaşambecerilerine sahip
olmayanyadabubecerileri az
gelişmişbireylerkendilerini
bu tehditlerekarşıdaha açıkkonuma sokar.
Oldukçagenişbecerileri
barındıranve risklidurumlar
karşısındabireylerekoruma
sağlayanyaşambecerileri,
fizikselve ruhsal sağlığını
tehdit edendurumlar
karşısında ergenlerekoruyucu
kalkanyaratır.
YAŞAMBECERİLERİAKRANBASKISINI
ÖNLÜYOR
Özellikle akranbaskısıvedüşüközsaygıdandolayı
kendikararlarınıuygulama
konusunda sorunlaryaşan
ergenler,yaşambecerileri
programıylakendilerini
korumagücünü elde eder.Eleştireldüşünme,problem
çözme, iletişimvekişiler
arası ilişkiler,duygularlabaşa
çıkabilmeveöz farkındalık
gibibecerilerinkazandırılması
vegeliştirilmesi ergenleri
tehlikedenuzaklaştırır.
Farklıkültürlerveülkelerdeyapılmışyaşambecerileri
araştırmaları, ergenlereyönelik
uygulanmışolanyaşam
becerilerinin akranbaskısı
karşısındadayanıklıklarını
vekendinegüven seviyelerini
arttırdığını, eleştireldüşünme,
empati,güvenligirişkenlik,
olumsuzolaylarlabaşa çıkma
becerilerinigüçlendirdiğini
gösteriyor.YeşilayYaşamBecerileri
EğitimProgramı,öncelikli
kazanımlarındanolan akranbaskısıve “hayırdeme”
becerilerininkazandırılmasına
yönelik içerikler,TBM’nin
sağlıklıyaşam, teknoloji, alkol,
tütünvemadde alanlarında
anaokulu, ilkokul,ortaokul,liseveyetişkinmodülleri
içingeliştirilen içeriklerdede
vurgulanıyor.HeryıldüzenliolarakMilliEğitimBakanlığı’na
bağlıokullardakiyaklaşık
33binuygulayıcıöğretmen
tarafındanuygulanıyor.
Yeşilay,eğitimalanındaortayakoyduğuçeşitliprogramlar ileçocukvegençlerihayatahazırlıyor.YeşilayYaşamBecerileriEğitimProgramı,TürkiyeBağımlılıklaMücadeleEğitimProgramıve
OkuldaBağımlılığaMüdahaleProgramı ileçocukvegençlerinbağımlılıklardanuzakkalmasıve
sağlıklıyaşamayönelmeleri için farkındalıkçalışmalarıyapıyor.
buluyor.Eğitseloyunlarve
drama etkinlikleriyledesteklenenprogramda,hedefyaşgrubunun
gerçekhayattakarşılaşabileceği
problem alanlarıhikâyeleştirilmişveörnekolaylarkurgulanmış.
YeşilayYaşamBecerileri
EğitimProgramı, eğitim içerikve
materyalleriningeliştirilme süreci
tamamlandı.2019-2020 eğitim-
öğretimyılındaöğrencilerlebuluşacak.
“HAYIR”DEMEBECERİSİ
YeşilayYaşamBecerileri
EğitimProgramı,önceliğiergenlerevermesinin temel
nedeni ergenliğin,bireylerin
yoğunduygu iniş çıkışları
yaşadıklarıvekendiözerkliklerini
elde etme çabası içindeoldukları
birdönemolması.Yetişkinliğebiradımolanbuyaşamdöneminde
karşılaşılan sorunlar ergenler için
oldukçakarmaşayaratabiliyor.Budönemde ergenler aileden
uzaklaşarak arkadaşve
akranlarınakendilerinidaha
yakınhissederler.Aynı zamanda
yaşananbirçok etmen, ergenler
için riskve tehditunsuruoluşturur.
Özgürlükveözerkolmak,
YeşilayYaşamBecerileriEğitimProgramı,
oldukçageniş içeriğe sahip. İhtiyaçları ve sonucu
önemseyenkatılımcıbiröğrenmeprogramı
olarak tanımlanıyor.Buprogramınamacı,
katılımcıların, riskiazaltan vekoruyucu faktörleriarttıran
psikososyalbecerileriningelişimine yardımcıolmak.
Özellikle akran baskısıve düşük özsaygıdan
dolayı kendi kararlarını
uygulama konusunda
sorunlar yaşayan
ergenler, yaşam
becerileri programıyla
kendilerini korumagücünü elde eder.
dosya
EYLÜL2019
23
Yeşilay
22
AKRANBASKISINAAİLEKALKANI
Bağımlılıklarla mücadeleyle
ilgili titizlikle hazırlanan
konular başta olmak üzere;
sağlık, yaşam, kültür ve
sanatla ilgili birbirinden
faydalı ve keyifli sayfalar, bu
yıl da sizleri bekliyor.
dosya
Ozamanbağımlılıkahlak
sorunlarıdadoğuruyoröylemi?
Oyunlardabir süre sonraamaç
hırsla,haksızyereparakazanmaya
doğrugidiyor.Budaçocuklarda
kumarbağımlılığı riskiniarttırıyor.
Heyecanlaparakazanmak,hiçbir
şeyyapmadan,çalışmadan,efor
sarfetmeden,zihinselüretim
olmadan, tamamen şansabağlı
olarakparakazanmak!Bu işin
dramatik tarafıbununhenüz
dünya tarafından farkedilmemiş
olması.
“BİLİŞSELTACİZ
YAPIYORLAR”
Ekranlardaoynananoyunlar
çocuklarınedenbukadar
etkileyebiliyor?
Çocuklardabilişselgelişim
dediğimizalgılama,yorumlama,
muhakemeetmebecerisierişkinler
gibideğil.Çocuklarkolaylıkla
aldanabiliyorvekolay telkin
edilebiliyorlar.Bunubilenkötü
niyetli insanlardaçocuklarınbu
özelliklerinegörebirtakımoyunlar
planlıyor.
Aslındazararlıoyunlarınçokçeşidi
var fakatbirkısmıdaha fazlaön
planaçıkıyor.Çünküdaha tehlikeli,
dahadoğrudançocuklarazarar
verebiliyorlar.Birkısmı ise içten içe,
dahayavaşyavaş sıkıntıveproblem
oluşturuyor.Hepsininortak
özelliğiçocukların temizbilişsel
düzeylerinikötüyekullanmak.Yani
bilişsel tacizyapıyorlar.
MaviBalinaveMomogibi
oyunlarınriskidahadabüyük.
İntiharla sonuçlandığını sıklıkla
duyuyoruz.Bunların farkıne?
Burada çocuğu ekranbaşında
dahauzun süre tutacak
komutlarveriliyor.Aslındabir
zihinuyuşturmavebir şekilde
doğrudüşünmeyiyok etmeye
yönelik ciddibir süreçbaşlıyor.
Buoyunlarbaşkalarına zarar
verme şeklindedekullanılabilir.
Bu türoyunlar, sürecinne
kadar tehlikeliolduğunuve
çocukların tehlikeyenekadar
açıkolduklarınıdagösteriyor.
Çocuklarınkişiselbilgilerini
dışarıvermemelerikonusunda,
mahremiyetkonusunda,her
siteyegirmemelerigerektiğive
yabancılarla iletişimkurmamaları
konusundamutlaka eğitilmeleri
gerekiyor.Oyunbağımlılığıher
yaştagörülebilir, ama çocuklar
gerçektenyüksek risk taşıyorlar.
Yeninesil zatenbilgisayarlave
akıllı telefon iledoğdu.Bukadar
meraklıolmaları teknolojinin
içinedoğmuşolmalarından
kaynaklanıyor.
Çocuklardaoyunoynamanın
bağımlılığadoğrukaydığınınasıl
anlayabiliriz?
Bununbirkaçgöstergesivar.
Bir tanesidiyelimkiçocuğa,
“Bilgisayaryada tablette15dakika
oynayabilirsin”dediniz...Üçgün
sonra15dakikayetmiyor,giderek
süreyiarttırmayaçalışıyorsabubir
kriterdirveçocukalarmveriyor
demektir.Bilgisayarı, tableti,akıllı
telefonuelindenaldığınızdayada
onlarolmadığındakrizçıkıyorsa,
öfkeleniyorsa,nöbetlergeçiriyorsa
budabaşkabirkriterdir.Bu
çocuklar sözkonusunesneyi
ellerindenaldığınızdayoğunbir
yoksunlukhissiyaşarlar. Birbaşka
kriterde,çocukoyunoynarken
kendiniöylebirkaptırırki,
sosyalhayattanuzaklaşır.Oyun
saatinden,okulundan,derslerinden
zamançalar.Zatençocuklaroyun
oynarkenbedenselolarakhareket
etmiyorlar, sürekliyiyorlar,obez
çocukların sayısıhergeçengün
artıyor.Postürleriyaniduruşları
bozuluyor,belveortopedik
problemleryaşamayabaşlıyorlar.
Gözleribozuluyor.Bucihazlar
nihayetindebir takımdalgalar
yayan şeylervebeynietkiliyorlar.
Ciddi sağlıkproblemleri
yaşamayabaşlıyorlar.Hepsinibir
araya topladığımızda, teknoloji
hayatımızakolaylıkgetirmesine
rağmenolumsuzyönleriyledebizi
etkiliyor.
Oyunüreticileri,çocukların tümzihinsel
özelliklerinibilerekoyunüretiyorlar.Yanimasa
başında, ‘Çocuklarbunu sever’kadarbasitbir
mantıkla,masumduygular iledeğil, içeriklerin
çoğuzatenmasumdadeğil.
Neden oyuna, insana yada eyleme bağımlı
oluruz?Bağımlılığın temelinde kişinin beyin
biyokimyasının bağımlılığa yatkınlığı var
ancak biz kimin yatkın olduğunu şimdilik
bilemiyoruzmaalesef.Onedenle bir riskli grup var.
MaviBalinaveMomo
gibioyunlarınçocukları
intihara sürüklediği
haberiniduyduğumuzda inanmak
istemiyor,dehşetekapılıyoruz.Bir
oyunnasıloluyordabağımlılığa
dönüşüyorvebirçocuğunhayatınıbu
dereceetkileyebiliyor?Oyunanerede
durdemek lazımveebeveynler
nerede,nasıldevreyegirmeli?
“OyunOynamaBozukluğu”,
MayısayındaDünyaSağlıkÖrgütü
literatürünehastalıkolarakgirdi.
Bugelişmedeproaktifdavranan
Yeşilayuzmanlarınındakatkılarıvar.
BuvesileyleYeşilayGenelBaşkanı
Prof.Dr.MücahitÖztürk’e,oyun
bağımlılığınıveebeveynlerinnelere
dikkatetmesigerektiğinibizzat
kendisine sorduk.
Sonzamanlardaoyunbağımlılığı
gündemihaylimeşgulediyor.
Çocuklarvehattayetişkinlernasıl
oluyordaoyunlarabağımlılık
geliştiriyorlar?
Buradaöncebağımlılığınneolduğunu
tanımlamamız lazım.Nedenoyuna,
insanayadaeylemebağımlıoluruz?
Bağımlılığın temelindekişinin
beyinbiyokimyasınınbağımlılığa
yatkınlığıvarancakbizkiminyatkın
olduğunu şimdilikbilemiyoruz
maalesef.Onedenlebir riskligrup
var.Beynimizdeödülmekanizması
çalışır.Sizoödül sisteminihazalmayı
sağlayanherhangibirmaddeyada
eylemledoyurduğunuzdabeyino
hazzıdaha fazlayaşamak ister.Oyun
üzerindendüşünürsek,çocuk15
kalkamasın,oyunubırakamasınlar,
oyununbir sonuolmasın,hiç
bitmesin.
Çocuklaroyundanpsikolojik
ödülolarakgüçkazanıyorlar.Bu
da iddialıolmalarına,kendilerini
daha iyihissetmelerineneden
oluyor.Ondan sonradabir takım
karakterlervegüçlerücretli satın
alınmayabaşlanıyor.Ebeveynler
farketmedençocuklarbir şekilde
kredikartlarınıelegeçiriyorveoyun
içinciddiparalarçekiyorlar.
dakikaoyunoynadıktan sonra
ertesigünbu15dakikayıyarım
saateçıkartmak isteyebilir.Çünkü
aynıhazzıalabilmesi içinyarım saat
oyunoynamasıgerekir.
Oyunüreticileri,çocukların tüm
zihinselözelliklerinibilerekoyun
üretiyorlar.Yanimasabaşında,
“Çocuklarbunu sever”kadarbasit
birmantıkla,masumduygular ile
değil, içeriklerinçoğuzatenmasum
dadeğil.Öyleoyunlarüretiyorlar
kiamaççocuklarekranınbaşından
SondönemdegündemegelenMaviBalinaveMomogibioyunlar,çocukları intiharabilesürüklüyor.Bu
büyüktehlikekarşısındaailelernasılbiryol izlemeli?Oyunlarnezamançocuklar içinriskliolmayabaşlıyor?
YeşilayGenelBaşkanıveÇocukveErgenPsikiyatristiProf.Dr.MücahitÖztürksorularımızıyanıtladı.
“Oyunlar çocukları öyle
bir noktaya getiriyor ki,
aileden ve okuldan
uzaklaşmayı bırakın,
çocukları kendilerinden
bile uzaklaştırıp kendine
kıymaya kadar
götürebiliyor. Bu nedenle
limiti kullanımımutlaka
çocuklarımıza
öğretmeliyiz."
Çocuğunuzu3 yaşına kadar
ekranla tanıştırmayın
YEŞİLAYGENELBAŞKANIPROF.DR.MÜCAHİTÖZTÜRK:
Yeşilay Genel
Başkanı ve Çocuk ve
Ergen Psikiyatristi
Prof. Dr.Mücahit Öztürk
MürselÇAVUŞ
AĞUSTOS2019 13 Yeşilay 12
İNTERNETÇOCUKOYUNCAĞIDEĞİL
Yeşilay dergisine
adresinden abone
olabilirsiniz.
OCAK 2020 11