44 / 84
B
SAĞLIKLI YAŞAM
Başkalarının yanında rezil olacağı ya da utanç duyacağı durumlara düşeceği endişesiyle sosyal
ortamlara girmekten çekinme olarak ortaya çıkan sosyal fobiyle başa çıkabilmek mümkün.
Başkaları tarafından eleştirileceği, onların yanında
utanç duyacağı durumlara düşeceği endişesiyle sosyal
ortamlara girmekten çekinme, insanlar arası iletişim
kurma konusunda korku duyma olarak tanımlanan
sosyal fobi, kişinin hayatını kâbusa çevirebiliyor.
Psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Mehmet Emin Ceylan, sosyal
fobinin tedavi edilebileceğini belirterek şu bilgileri verdi:
"Bu hastalar başkalarıyla etkileşimde bulunmalarını
gerektiren ya da bir eylemi başkalarının yanında yerine
getirmeleri gereken durumlardan korkarlar ve bunlardan
olabildiğince kaçınmaya çalışırlar. Sık görülen sosyal
fobiler, başkalarının önünde konuşma, yemek yeme ya
da yazı yazma, genel tuvaletleri kullanma, görüşmelere
ve her türlü toplantıya katılmada yaşanan sıkıntılardır.
Bu hastalar ayrıca toplumsal durumlarda yaşadıkları
anksiyeteyi diğer insanların anlayacağından ve gülünç
duruma düşeceklerinden korkarlar."
Sosyal fobisi olan kişiler, korktukları durumlarla
karşılaştıkları zamanlarda sıklıkla somatik semptomlar
yaşarlar. Sosyal fobide korku duyulduğu sırada en sık
gözlenen somatik semptomlar şunlar: Çarpıntı (yüzde
79), titreme (yüzde 75), kaslarda gerginlik (yüzde 64),
midede burulma duygusu (yüzde 63), ağızda kuruma
(yüzde 61), ateş basması ya da üşüme (yüzde 57) ve
kafada basınç duygusu ya da baş ağrısı.
Çocuklarda sık görülür
Sosyal fobi özellikle çocuklukta daha sık görülür.
En sık görüldüğü yaş 6. Bu tür hastalar için en etkili
tedavinin karşılaştırma (eksposure) tedavisi olduğu
söylenebilir. Sonuçlar genellikle olumludur ve iyileşme
yıllarca devam edebilir. Agorofobide de en etkili tedavi
yönteminin davranış tedavisi olduğu söylenebilir. Eğer
fobik bozukluğa depresyon eşlik ediyorsa, bu durumda
ilaç tedavisi öncelikli olarak düşünülmelidir.
Tedavi yöntemleri
Sosyal fobi, özellikle geç adolesan dönemde ortaya çıkar.
Erkeklerde daha sıktır. Sıklıkla kronikleşir. Eleştirilmekten,
reddedilmekten korku duyulur. Beşte bir olguda
alkole bağımlılık tabloya eşlik eder. Sosyal fobiyi, kişilik
bozukluklarından ve panik haline sekonder olarak gelişen
sosyal sakınma davranışından ayırmak önemlidir. Sosyal
fobide ilaç tedavisinden daha çok davranış tedavilerinin
önemi vardır. Her iki yöntemin kombine edilmesi de
mümkündür.
Sosyal fobi psikiyatrik bozukluk olarak kabul edilmiyor
Sosyal fobi, toplumda sık görülen psikiyatrik bir bozukluk
olmasına rağmen, yeterince tanınamamaktadır.
Hastaların tedavi arayışı içine girmemelerinin nedenleri
şunlardır:
1.
Utangaçlıklarının insan doğasının doğal bir yanı
olduğunu düşünürler.
2.
Bu durumun psikiyatrik bir bozukluk olduğunu kabul
edemezler.
3.
Yabancılar karşısında suskunluklarını devam ettirirler
4.
Birtakım başetme yöntemleri geliştirmişlerdir.
SOSYAL
HAYATINIZI
KARARTMASIN
FOBİ
yesilay.org.tr
44
YEŞiLAY
•
EYLÜL 2015