41 / 92
ZEKA DÜZEYİ BEŞ PUAN
DÜŞÜYOR
Demir eksikliğinde eritrosit, bir
başka deyişle kan hücreleri yapımının
etkilenmesinden çok önce merkezi
sinir sistemindeki demir azalıyor.
Bu azalma dopamin, serotonin ve
noradrenalin gibi beyin hücrelerinin
haberleşmesinde görevli olan maddelerin üretimi,
fonksiyonu ve parçalanmaları için gerekli olan demire
bağımlı enzimlerin aktivitesini bozuyor. Bunun
sonucunda da, beynin hızla büyüdüğü ve temel
psikomotor becerilerin kazanıldığı süt çocukluğu (1-12
ay) döneminde oluşan demir eksikliği zeka gelişimini
olumsuz yönde etkileyebiliyor. Öyle ki zeka katsayısı
(IQ) kalıcı olarak, olması gereken düzeyin yaklaşık beş
puan altına düşebiliyor.
BU BELİRTİLER VARSA, DİKKAT!
Peki ama demir eksikliği hangi sinyallerle kendini
gösteriyor? Dr. İhsan Şehla, ebeveynlerin dikkat
etmeleri gereken belirtileri şöyle sıralıyor: “Ciltte
solukluk, huzursuzluk, iştahsızlık, kalp atımında hızlanma
sorunu varsa, aileler zaman kaybetmeden hekime
başvurmalı.
Demir eksikliğinde ayrıca besin olmayan maddelerin
yenilmesi (buz, toprak) veya duvar ve metal maddeleri
yalama gibi belirtiler de görülüyor. Dikkatsizlik ve
konsantrasyon güçlüğü gibi belirtiler de demir eksikliği için
uyarıcı oluyor”
EN SIK GÖRÜLEN NEDEN,
HATALI BESLENME
Dr. İhsan Şehla, hatalı beslenmenin, bir başka deyişle
demirin beslenme yoluyla yetersiz alınmasının demir
eksikliğinin en sık görülen sebebini oluşturduğuna dikkat
çekiyor. Çölyak gibi emilimi bozan bazı hastalıklar da
demirin yetersiz alımına neden olabiliyor. Yoğun burun
kanamaları, bağırsak polipleri ve bazı bağırsak parazitleri
de demir kaybıyla sonuçlanabiliyor. “Demir eksikliğine yol
açan bir başka önemli etken de, artmış olan ihtiyaç” diyen
Dr. İhsan Şehla sözlerine şöyle devam ediyor: “Prematüre
doğanlarda ve süt çocukluğu döneminde demire olan
gereksinim artıyor. Zamanında doğan bebeklerin demir
depoları ilk beş-altı ay için yeterli oluyor. Ancak doğum
ağırlıklarının iki katına çıktıklarında, beslenmelerinde
demir içeren besinlere ağırlık verilmezse demir depoları
tükenmeye başlıyor. Bunun sonucunda da demir eksikliği
gelişiyor”
6-12 AYLARDA
DEMİR TAKVİYESİ
ÖNERİLİYOR
Dünya Sağlık Örgütü,
Türkiye gibi demir
eksikliğinin sık olduğu
ülkelerde 6-12 aylarda
demir takviyesi
öneriyor. Amerikan
Pediyatri Akademisi
de 9-12 ay arasında bir
kez kan sayımı ve demir
seviyelerinin kontrolü
ile tarama yapılmasını
tavsiye ediyor. Dr. İhsan
Şehla, demir eksikliği
saptandığı durumlarda
tedavi şekline, kansızlık
durumunun ağırlığına ve
eşlik eden hastalıklara
göre karar verildiğini
belirtiyor.
Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Uzmanı
Dr. İhsan Şehla
yesilay.org.tr
41
YEŞiLAY
•
TEMMUZ 2015