32 / 84
Gerisi hayatı yaşayacak gençlere kalmış. Anne baba her
zaman örnek davransa da “iyi” çocuklar yetiştiremeyebilir.
Herkes kendi hayat çizgisinde yapacağı tercihlerin karşılığını
görmeli. Bazen deneme yanılma ile öğreneceğiz. Bazen de
hiç öğrenemeyip, aynı yanlışları defalarca yapacağız. Hayat
böyle devam edip gidecek. Kısacası bizler her zaman örnek
aldıklarımız gibi davranmıyoruz. Her zaman da yapıp ettik-
lerimizi bir eleştiri süzgecinden geçirip doğruyu aramıyoruz.
Zaman içinde belirli davranış kalıplarımız yerleşiyor. Sonra
geri dönüp, “keşke şunu şöyle yapsaydım, bir dahaki sefere
öyle değil de böyle davranayım” demek biraz özeleştiri yap-
mak, biraz doğruyu bulma çabası. Herkes böyle yapmıyor
olabilir. Yaşam bir “öğrenme” süreci. Ama çocukluğumuzda
ve gençliğimizde oluşan alışkanlıklarımız, hayata bakışımız,
olayları algılama ve tepki verme biçimimiz zaman içinde çok
fazla değişmiyor.
“ZAMAN, DEĞİŞİME AÇIK OLANLARA
YENİ ŞEYLER ÖĞRETİYOR”
Doğru rol modelin ergen çocuklara hangi olumlu katkıları
olur?
Olumlu davranışları pekişir. İyi ahlaki davranışlar gösterir.
Onun gibi mesleki hedefler koyar. Onun gibi insancıl olmaya
çalışır. Onun gibi giyinir. Ama her zaman her hareketi illa
“onun gibi” olmak zorunda değil. Zaman içinde birçoğumuz
kendi sentezimizi oluşturuyoruz. Zaman, hayatın tecrübe-
leri değişime ve öğrenmeye açık olan insanlara yeni şeyler
öğretiyor, olumsuz taraflarımızı “törpülüyor”, olumlu olanları
kazanmaya çalışıyoruz. Ne yazık ki bazı insanlar “yedisinde
neyse yetmişinde de öyle” ama bazıları biraz daha değişime
açık, zararını gördüğü tutum ve davranışlardan azar azar da
olsa sıyrılmaya çalışıyor. Kişilik bir bakıma alışkanlıklarımızla
ve tutumlarımızın bileşkesi. Mesela on günde bir banyo ya-
pan birisi isek, bunun zararlarını görüp, daha kabul edilebilir
bir temizlik alışkanlığı edinebiliriz. Maaşımızı her ayın on
beşinde harcıyor ve sonra bunun zararını çekiyorsak, daha
tutumlu davranmayı öğrenebiliriz. Bu küçük görünen de-
ğişiklikler hayatımızı daha yaşanabilir kılar. Ama bunları biz
bazen on beşinde, bazen de kırk beşinde öğrenebiliriz.
Doğru olmayan bir rol modelin ergen çocuklara hangi olum-
suz katkıları olur?
Sırf o kullanıyor diye uyuşturucu bile kullanabilir. Doğru ol-
mayan modeller bir kişi olmak zorunda değil. “Başkaları” da
bize, çoğumuza iyi ya da kötü örnek olabilir.
ERGENLİKDÖNEMİNDEGENÇLER
ÜNLÜLERDENNASILETKİLENİYOR?
Ekrandaki ünlü isimleringençleri etkilemeleri olumluda,
olumsuzdaolabilir. Onlarınkişiliğinebağlı değişir. Ekranlar
bir “hoşvakit”geçirmearacı, amahayattayapılacakbaşka
işlerimizdevar ve televizyon, bilgisayar vecep telefonları
hayatınyerini almışdurumda. Bizesanal bir dünyasunuyor.
Oysagençlerinhayatı aktif vekatılımcı olarakyaşamaları
gerekir. Ekranlar bize “seyirlik” bir dünyasunuyor ve
yaşamınzorluklarındankaçıpadetaoraya “sığınıyoruz”.
yesilay.org.tr
32
YEŞiLAY
•
ŞUBAT 2016
DOSYA