ormal sağlığın sürdürülmesi için gerek-
li olmayan doğal veya sentetik bir madde-
nin alınmasına bağlı merkezi sinir sistemi-
nin etkilenmesi sonucu; kişide düşünce ve
duygusal değişiklikler, hareketlerde uya-
rılma veya baskılanma, gerçek dışı işitme
ve görmelerin meydana gelmesi, kişinin
aynı belirtileri tekrar yaşamak için madde
alma isteği, almadığında ise uyku bozuk-
lukları, huzursuzluk, sıkıntı, korku gibi be-
lirtiler yaşamasına madde bağımlılığı de-
nir. Günümüzde zararlı madde kullanımı
ve bağımlılığı giderek artan kişisel ve top-
lumsal bir sorun haline gelmiştir. Sigara,
alkol, kokain, esrar, eroin gibi bağımlılık
yapan maddelerin alımı; alan kişinin geli-
şimini, sağlığını, başarısını, sosyal uyumu-
nu etkilediği gibi içinde bulunduğu toplu-
mun sosyal, eğitim, asayiş, hukuk ve sağ-
lık sistemlerini de etkilemektedir.
Bütün dünyada maddenin kötüye kul-
lanımı gençler arasında yaygın olduğu bi-
linen bir gerçek olduğuna göre, neden
gençler madde kullanımına yönelmektedir
sorusunun cevabı gençlik döneminin özel-
likleri arasında aranmalıdır. Daha çok 14-
22 yaş aralığını kapsayan gençlik dönemi;
mizacın oluştuğu karakter oluşumunun
devam ettiği, sonuna doğru da kişiliğin şe-
killendiği bir dönemdir. Bu dönemde genç
her türlü fikre ve davranışa açık, neredey-
se savunmasızdır. Gelen her uyarıyı tekrar
tekrar yaşayıp göğüsleyerek doğruyu yan-
lışı ayırt edip tercihlerini oluşturmaya çalı-
şacaktır. Gencin kendisine ait belli düşün-
ce ve davranış kalıpları henüz oluşmadı-
ğı için dış dünyada ne olup bittiğini anla-
maya, yaşantılar ve olaylar karşısında nasıl
davranıldığını öğrenmeye, kendi düşünce
davranışlarını buna göre uyarlamaya ihti-
yacı olacaktır.
Genç kendi düşünce, duygu ve dav-
ranışlarının ne kadar doğru, ne kadar ka-
bul edilebilir olduğunu, başkaları nasıl dü-
şünüyor, nasıl davranıyor, nasıl baş edi-
yor sorularının cevabını kendi yaş guru-
bu içinde yaşayarak bulur. Gençlik dönemi
merak ve bilme isteğinin arttığı hareket ve
haz verici uyarıların kontrolsüz kamçılan-
dığı dönemdir. Bu dönemde genç her tür-
lü fikre, deneyime, dürtüsel davranışa ve
maceraya açık olduğu gibi normalin dışın-
da düşünce, duygu ve davranışlar oluştu-
ran maddeleri denemeye de açıktır. Gurup
içerisindeki arkadaşlar birbirlerini fark-
lı duygular ve deneyimler yaşamak için
madde alımı konusunda teşvik edebilirler
ve bazen her biri (çok istekli olmadıkları
halde) arkadaşlarına ters düşmemek, dış-
lanmamak için bağımlılık yapma özelliği
olan maddeleri kullanabilir ve birbirlerini
olumsuz yönde etkileyebilirler.
19
PROF . DR . AHMET ATAOĞLU
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi
N
Gençlik, medya ve
madde bağımlılığı
