mek için, Amerika’daki iki oğluna her an te-
lefon ya da mail ile ulaşabilir, burada yaşayan
kızına ise teklifsizce günün her saatinde gide-
bilir, onunla birlikte eski fotoğraflara ve mek-
tuplarla kartpostallara dalabilirdim. Asistan,
öğrenci ve hastalarının bir kaçıyla da görüşe-
bildim. Onlar da bana “hoca ve hekim” Maz-
har Osman’ı anlattılar. Yazılı kaynaklara gelin-
ce, otuz yıl boyunca kendi çıkardığı ve içinde
aralıksız, çocukluk anıları dâhil hemen her ko-
nuda yazı yazdığı “İstanbul Seririyatı’”yla en
önemli kaynağı, bana bizzat Mazhar Osman
sağladı.
Bu kitaba kaynak olarakMazhar Osman’nın ço-
cukları ve torunlarından destek aldınız. Yakın-
larından da aldığınız bilgiler ışığındaMazhar
Osman’nın kişiliği hakkında okuyucularımıza bilgi
verebilir misiniz?
Anlatılanlardan ve okuduklarımdan gayet tu-
tarlı bir portre meydana çıkıyordu: Lider ruh-
lu, cesur, insancıl, çalışkan, otoriter, hayatında
“vasat”a ve “orta”ya asla yer vermeyen bir in-
sanın portresiydi bu.
Mazhar Osman’nın Bakırköy Ruh ve Sinir Hasta-
lıkları Hastanesi’ni kurması kitapta nasıl yer alı-
yor? Bu süreçte zorluklar yaşadı mı?
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları
Hastanesi’ni kurması Mazhar Osman’ın mes-
leki yaşamının doruk noktasıdır. Bazen ikti-
darla bazen de kemikleşmiş fikirler ve ön yar-
gılarla savaştığı, güçlükler ve engellerle dolu
bu kuruluş hikâyesi, tüm ayrıntılarıyla kita-
bımda yer almakta. Bu konuda beni en iyi bil-
gilendiren, sevgi ve saygıyla andığımDr. Fa-
ruk Bayülkem oldu. Bizzat yayına hazırladı-
ğı, hastanenin tarihçesini içeren kitaplar da be-
nim için değerli birer kaynak teşkil etti.
Yeşilay Cemiyeti, ilk kurulduğu ismiyle Hilal-i Ah-
dar baştaMazhar Osman’nın öncülüğüyle 1920 yı-
lında kurulmuş bir cemiyettir. Cemiyetin kuruluş
amacı düşman işgaliyle birlikte İstanbul liman-
larına sürülen içkilere karşı mücadele diye yer al-
makta. Kitapta ise Mazhar Osman’nın komşusu-
nun alkolden dolayı huzursuzluk çıkarması üzeri-
ne cemiyeti kurduğu belirtiliyor. Cemiyet içinMaz-
har Osman daha öncesinde bir hazırlık içerisinde
miydi? Bu konuda çocuklarının ve destek aldığınız
uzmanların yorumu nasıl?
Mazhar Osman’ın, alkole ve henüz bu madde-
nin zararları keşfedilmediği bir dönemde tü-
tüne, gençliğinden bu yana derin bir tiksinti
duyduğu, özellikle kendi anlattıklarından an-
laşılabiliyor. Çocuklarına göre, bu tiksinti ve
nefret, Mazhar Osman’ın babasının içkiye aşı-
rı düşkünlüğünden kaynaklanır. Ayrıca birçok
makalesinde aşırı alkol alan kişilerin düştüğü
rezil durumu, komşunun hikâyesinin de bun-
lardan biri olduğu örneklerle anlatır Mazhar
Osman. Tüm bu nedenlerin, kendisini Yeşi-
lay derneğini kurmaya teşvik etmesi kaçınıl-
mazdı…
Mazhar Osman tartışmaya açık bir yön ile de gün-
deme geldi. Özellikle annesinin Üsküdar Bülbül
Deresine gömülmesi kendisinin de bir Sabetay
mensubu olduğu iddialarının öne sürülmesine se-
bep oldu. Okurlarımızı da bu konuda bilgilendir-
mek amacıyla araştırmalarınıza dayanarak bu ko-
nuda bizlere neler söylemek istersiniz… (Çocukla-
rının ismi de ilginç?)
Bildiğim kadarıyla Sabetaycı olmayan kişiler
de Bülbül Deresi’ne gömülebiliyormuş. Haliy-
le, anne Atiye Hanım orada yatıyor diye illa
Sabetaycı olmalı diye bir şey söz konusu değil.
Mazhar Osman’ın çocuklarının aktardıkları
doğrultusunda, aile hem anne hem baba tara-
fından Çerkez kökenliymiş. Benim için, kah-
ramanımın kişiliği ve yaptıkları, geldiği soy-
dan ve dinsel kökeninden çok daha önemli ol-
duğundan, konuyu daha da fazla araştırma-
dım açıkçası. Mazhar Osman’ın çocukları-
nın gerçekten de sıra dışı (!) isimleri, kendisine
hastası ve yakın dostu, Namık Kemal’in oğlu
Ali Ekrem Bolayır tarafından önerilmiş.
“
Mazhar Osman lider ruh-
lu, cesur, insancıl, çalış-
kan, otoriter, hayatın-
da “vasat”a ve “orta”ya
asla yer vermeyen bir in-
sanın portresine sahipti.
