66 / 68
Dünyada dijitalleşen ve online oyunlarla iç içe geçen kumar
bağımlılığı özellikle gençleri ve çocukları tehdit ediyor.
Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Bölümünde görevli
Dr. Marc Potenza’dan kumar bağımlılığı konusunda yaşanan
gelişmeler ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi aldık.
Kumar bağımlılığı konusunda dün-
yadaki en son durumu nasıl ifade
edersiniz?
Kumar bağımlılığı için kullanılan res-
mi tanı olan “Kumar Oynama Bozuk-
luğu”, bir süre önce DSM-5 (Amerikan
Psikiyatri Birliği Ruhsal Bozuklukların
Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) ve
ICD-11’de (Hastalıkların Uluslararası Sı-
nıflandırması) davranışsal bir bağımlı-
lık olarak sınıflandırılmıştır. Kumar
binlerce yıldır dünyadaki çeşitli kül-
türlerde mevcut olsa da bugün birçok
insanın kumar oynama davranışında
değişiklikler meydana gelmektedir.
Örneğin, internet üzerinden oynanan
kumar oyunları sektörü, son on yıl-
da muazzam bir şekilde büyümüştür.
İnsanların internette kumar oynama
şekilleri, kısmen, kullanılabilirlik ve
erişilebilirlik açısından mevcut olan
farklılıklar nedeniyle çevrimdışı ku-
mar oynama şekillerinden farklıdır.
Ayrıca, kumar ve video oyunları bir-
biriyle iç içe geçmeye başlamıştır ve
gençlerin video oyunlarından kumar
oynamaya geçerek kumar sorununa
sahip olmalarını önlemek önemlidir.
Dünyada halk sağlığını korumak için
neler yapılıyor ve neler planlanıyor?
Halk sağlığını korumaya yönelik yak-
laşımlar, ülkeden ülkeye farklılık gös-
termektedir. Bazı ülkeler kumar oy-
namayı kanunen yasaklamıştır. Bazı
ülkeler vergi ya da çeşitli kısıtlamalar
ile kumar oynamanın önüne geçme-
ye çalışmaktadır, bir kısım ülkeler de
kumar oynamayı tamamen serbest
bırakmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü,
kumar oynama bozukluğu seviyesi-
ne henüz gelmemiş olan riskli kumar
oynama davranışlarını ele almak için
ICD-11’e tehlikeli kumar oynama dav-
ranışına ilişkin bir tanım eklemiştir.
Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü üyeleri,
tüm ülkelerde kullanılabilecek kumar-
la ilgili değerlendirme araçları geliş-
tirmek için de son beş yıldır bir araya
gelmektedir.
Bu konuda sivil toplum kuruluşları-
nın rolü nedir?
Kumar oynama bozukluğunun önlen-
mesi ve bu bozukluğa sahip kişilere
yardımcı olunması konusunda birçok
paydaş mevcuttur ve bu paydaşlar bu
tür çalışmalarda yer almalıdır. Ku-
mar oynatan gruplar (hem kamu hem
de özel sektör grupları) halk sağlığı-
nı korumak için çalışmalıdır. Kumar
ürünlerinin, özellikle de potansiyel
olarak savunmasız gruplar üzerinde-
ki olası etkilerini anlamak, bu süreçte
önemlidir. Politika oluşturucular, bi-
reyleri kumar sorununa sahip olmak-
tan koruyan ve halihazırda kumar so-
rununa sahip insanlara yardım etmek
için yapılan müdahaleleri destekleyen
zorunlu yasalar çıkarmalıdır. Önleme,
tedavi ve halk sağlığı ile ilgili araştır-
maları destekleyen kuruluşlar, ku-
marla ilgili araştırmalar için gereken
finansmanı sağlamalıdır. Halk sağlığı
görevlileri ve sağlık sektörü çalışanla-
rı, kumar oynama bozukluğu ve bunun
en iyi nasıl önlenebileceği ve tedavi
edileceği konusunda eğitilmelidir.
Yeşilay ve bu konudaki çalışmaları
hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Yeşilay, kumar oynama bozukluğunu
çeşitli çalışmalarla ele alma konusun-
da aktif görev almaktadır. Yeşilay, teh-
likeli ve kontrolsüz kumar oynama bo-
zukluğunu ele almak için Dünya Sağlık
Örgütü girişimlerine destek vermiş ve
katılmıştır. Yeşilay, Türkiye’de kumar
oynama bozukluğunu önlemek ve te-
davi etmek için eğitim çalışmalarında
yer almıştır. Bu çalışmalarla, Türkiye
ve dünyadaki halk sağlığının geliştiril-
mesi amaçlanmaktadır.
Röportaj: Kemal Altın
Politika oluşturucular,
bireyleri kumar sorununa
sahip olmaktan koruyan
ve halihazırda kumar
sorununa sahip insanlara
yardım etmek için yapılan
müdahaleleri destekleyen
zorunlu yasalar çıkarmalıdır.
DR. MARC POTENZA;
“DİJİTALLEŞEN KUMAR,
BAĞIMLILIĞI TETİKLİYOR”
Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyat-
ri Bölümünde görev yapmaktadır. Aynı
fakültenin Sinir Bilimi Bölümü’nde,
Çocuk Çalışmaları Merkezi’nde, Kumar
Araştırmaları Mükemmeliyet Merke-
zi’nde, Dürtüsellik ve Dürtü Kontrol
Bozuklukları Araştırma Programı’nda
ve Kadın Sağlığı Araştırmaları Kadın
ve Bağımlılıklar Merkezi’nde direktör
olarak görevlerini yürütmektedir.
DR. MARC POTENZA KİMDİR?
64