38 / 68
Dünyada sigaranın sebep olduğu hastalıklar nedeniyle 7 milyon insan
hayatını kaybediyor. Bu nedenle dünyada tütün ürünleri ile kapsamlı
bir mücadele hayati önem taşıyor. Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Program Direktörü Prof. Dr. Toker Ergüder,
“Tütün endüstrisi, dünyanın en öldürücü ve en karlı endüstrisidir.”
diyerek tütün endüstrisi ile mücadelenin önemine dikkat çekti.
Dünyada tütün bağımlılığı ile ilgili
son durumu özetler misiniz?
Tütün kullanımı, ülkemizin ve dün-
yanın en önemli önlenebilir ölüm ne-
denidir. Bu ölümcül tütün salgınının
yayılmasının en önemli sebebi ise
tütün endüstrisidir. Bugün, tütün ba-
ğımlılığının önlenmesi için pek çok
etkili yönteme ve çalışmaya sahibiz.
Ancak öncelikle şunu ifade etmekte
fayda var; tütün kullanımı ile mücade-
le sigara içenlerle mücadele anlamına
gelmiyor. Aslında bizler sigara kulla-
nanlara sigarayı bırakmaları ve hayat-
larına yeniden bağımlılıktan tamamen
kurtulmuş bir şekilde devam etmeleri
için yardımcı olmaya çalışıyoruz. An-
cak bizim esas mücadele alanımız,
sigara firmaları ve tütün endüstrisi-
dir. Tütün endüstrisi için dünyanın en
öldürücü ve en karlı endüstrisidir, di-
yebiliriz. Rakamlar da bu tezi kanıtlar
doğrultudadır. 2017 yılında perakende
sigara satışları yaklaşık 700 milyar
USD’ye ulaşmıştır. Bu, 2017 yılında 5.4
trilyon adet sigara satıldığı anlamına
gelmektedir. Tütün endüstrisinin tek
amacı; çocuklar ve gençlerin ergenlik
dönemine gelmeden önce tek bir nefes
dahi olsa sigara ile tanıştırıp bağımlı-
lığa kapı aralamaktır. Tütün endüstri-
si, agresif kampanyalarını ve yayılım
stratejilerini bu kötücül emelleri doğ-
rultusunda gerçekleşmektedir.
Dünyada her yıl, takriben 7 milyon
kişi, sigaraya bağlı hastalıklar nede-
niyle hayatını kaybetmektedir. Bunun
6 milyonu, kendi içtiği sigaralardan, 1
milyonu ise sigara dumanına maruz
kalmaktan meydana gelmektedir. Tü-
tün kullanımı, dünyada en sık 8 ölüm
nedeninden 6 tanesi için risk faktörü-
dür. İskemik kalp hastalıkları, serebro-
vasküler hastalıklar, alt solunum yolu
enfeksiyonları, kronik akciğer hasta-
lıkları, tüberküloz ve tüm akciğer kan-
serleri sigaraya bağlı ölümlere sebep
olmaktadır. Bu kanserler arasında ağız
ve orofarinks kanseri, özofagus kan-
seri, mide kanseri ve akciğer kanseri
önemli yer tutmaktadır.
Özellikle gelişmekte ve az gelişmiş olan
ülkelerdeki sigara içme oranlarının
yüksek olması, bu ülkelerdeki sigaraya
bağlı ölüm oranlarını artırmaktadır.
Aslında tüm dünyaya baktığımızda,
sigara yaygınlığının azaldığını görü-
yoruz. Ancak bu durum, bağımlılıkla
mücadele edenleri yanıltmaması ge-
rekiyor. Özellikle gelişmiş ülkelerde
sigara içme oranları düşse de, halen
Dünya Sağlık Örgütü bölgelerine bak-
tığımızda en yüksek sigara içme oranı
Avrupa’dadır.
Toplum ve halk sağlığını
korumak için ne tür çalışmalar
planlanıyor ve ne tür çalışmalar
gerçekleştirilmektedir?
1998 yılında başlayan çalışmaların
sonucunda, 2005 yılında Dünya Sağ-
lık Örgütü’nün Tütün Kontrol Çerçeve
Sözleşmesi yürürlüğe girmiştir.
Röportaj: Fatıma Aydın
PROF. DR.
TOKER ERGÜDER;
“TÜTÜN ENDÜSTRİSİ İLE
MÜCADELE ETMEMİZ
GEREKİYOR”
Tıp doktoru ve halk sağlığı uzmanı
olup, Dünya Sağlık Örgütü Türkiye
Ofisi’nde Bulaşıcı Olmayan Hastalık-
lar Program Direktörü olarak görev
yapmaktadır. Aynı zamanda Sağlık
Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp
Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi olarak çalışmalarına
devam etmektedir. Türkiye’de bulaşıcı
olmayan hastalıkların önlenmesi,
kontrolü, yönetimi ve tütün kullanımı
ile mücadele konusunda Sağlık Bakan-
lığı’na, STK’lara ve diğer ilgili kuruluş-
lara teknik destek vermektedir. Yeşilay
Bilim Kurulu Üyesi’dir. Dünya Sağlık
Örgütü’nde çeşitli görevler üstlenme-
den önce, 2002-2007 yılları arasın-
da Sağlık Bakanlığı’nda çalışmalar
gerçekleştirerek, Tütün İle Mücadele
Daire Başkanlığı’nı kurmuştur. Özellikle
2003 yılı sonrasında Türkiye’nin Tütün
Kontrol Çerçeve Sözleşmesi’nin imza-
lanması ve ardından da Ulusal Tütün
Kontrol Programı’nın oluşturulması ve
2007 yılında da Cumhurbaşkanı Sayın
Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları ile
Türkiye’yi dumansız hale getiren, 4207
sayılı kanunun güncelleşmesi çalışma-
larında bulunmuştur.
DR. TOKER ERGÜDER KİMDİR?
36