Bağlan ama bağımlı olma!
Çocuk psikiyatristi bir arkadaşım, son zamanlarda kendisine
başvuran ailelerden birçoğunun, çocuklarını internet illetinden ve
akıllı telefonlara bağımlılıktan nasıl kurtaracaklarını danıştıklarını
anlatıyordu. Üstelik bu yöndeki başvuruların her geçen yıl arttığını
ekleyerek… Ben de Yeşilay’la ilgili çevremdekilerle konuşurken,
teknoloji bağımlılığının da bizim çalışma alanımıza girdiğini
söylediğimde önce bir duraklama ve şaşırma oluyor; ardından
hemen herkes kendi aile veya yakınlarındaki bir çocuğun, ergenin
yahut gencin nasıl bu girdaba düştüğünü ve kurtulamadığını
anlatıyor. Örnekler saymakla bitmez. Şu kesin ki, modern dünyada,
hangi sosyal ya da ekonomik sınıfa dâhil olduğumuzdan bağımsız bir
şekilde
teknolojinin köleleri
olarak yaşıyoruz. Üstelik bunun farkında
bile olmadan, ya da inkâr ederek…
Dergimizin hemen her sayısında vurguladığımız gibi, bağımlılıklar
yaşadığımız çağın en önemli ve yaygın sorunları arasındadır.
Klasik anlayışla, bağımlılık tanımı içinde sigara, alkol ve madde gibi
kimyasal bağımlılıklar algılansa da, giderek daha sinsi bir yayılma
gösteren ikinci bağımlılık türü
davranışsal bağımlılıklardır
. Ne yazık
ki bu tür bağımlılıklar, bir tür alışkanlık gibi görüldüğünden toplumda
diğerleri gibi reddedilmemekte ve gerekli olsa bile tedavi başvurusu
gecikmektedir. Alışveriş, kumar, seks, yeme gibi davranışsal
bağımlılıklar içinde hiç şüphesiz
en sinsi, yaygın ve hoşgörülür olanı
teknoloji/internet
bağımlılığıdır.
Yeşilay Yayınları arasında neşrettiğimiz “İnternet Bağımlılığı”
kitabında Klinik Psikolog Mehmet Dinç’in ifade ettiği gibi; günümüz
dünyasında inanılmaz bir hızla gelişen teknoloji, hayatı kolaylaştırarak
insanların hem enerji hem de zamandan büyük ölçüde tasarruf
etmesini
sağlamakta.
Ancak,
teknolojinin
hayatı
yeniden
şekillendirmesiyle dönüşen benlikler,
teknolojinin esareti altına
girmek
gibi ciddi bir tehlike ile karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle
gözünü açtığı andan itibaren hayatının hemen her karesinde, aile
bireylerinden birini görebildiği sıklıkta teknolojik aletleri gören
günümüz çocuk ve ergenleri için, teknoloji ve
internetle sağlıklı bir
ilişki kurabilmek
oldukça zordur. İşte bu yaşlarda, akran sıcaklığını,
oyun arkadaşlığını, dostluk ve yarenliği yaşayamadan klavyelerin,
ekranların, kablolu ve
kablosuz ağların tuzağına düşen yeni nesiller
,
ilerleyen yaşlarda da yalnızlaşan, iletişimgüçlüğü yaşayan, neşeyi ve
teselliyi sanal dünyada arayan bireylere dönüşmektedir.
Teknoloji bağımlılığının kullanıcılar üzerindeki zararlı sonuçlarını
ortaya koyan araştırmalar saymakla bitmeyecek bir liste
oluşturmaktadır; akademik başarıda düşüş, aile içi çatışmalar,
düşünce süreçlerinde bozulma,
kişiler arası duyarlılıkta azalma
,
genel sağlık düzeylerinde düşme, sosyal gelişimde gerileme ve
saldırganlıkta artış, cinsel istismar
…Tümübuaraştırmalardaortaya
çıkan korkunç gerçeklerdir. Teknolojinin zararlı ve aşırı kullanımının
elektromanyetik kirlilik
üzerinden çevreye ve topluma verdiği
zararlar da işin başka bir boyutu. Nasıl oluyor da, kendi ayaklarımıza
üstelik bir dolu masraf ederek bu
bağımlılık prangasını
vuruyoruz?
Nasıl oluyor da kendi irademizle dünyaya getirdiğimiz ve kendi
ellerimizle büyüttüğümüz çocuklarımızı bu korkunç zararlara açık
bir mecraya adeta kendi ellerimizle itiyoruz? İşte Yeşilay Dergimizin
bu sayısındaki ana konu bu. Teknolojinin zararlı kullanımı bütün
yönleriyle masaya yatırılıyor ve işin uzmanlarınca irdeleniyor.
Yeşilay, teknoloji bağımlılığı konusunda da birçok faaliyete imza
atıyor. Bilgi Teknolojileri Kurumu ile yaptığımız çok verimli bir
çalıştayın sonuçları pek yakında yayınlanacak. Ayrıca,
Sosyal
Medya Okulu
markasıyla şimdilik İstanbul’da başlattığımız
gençlere yönelik eğitim giderek yaygınlaşacak. TBM markasıyla
7’den 77’ye her vatandaşımıza ulaşacak olan Yeşilay’ın en büyük
eğitim ve farkındalık projesi
“Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim
Programı”
içinde de yaşa ve düzeye uygun bir teknoloji bağımlılığı
eğitimi veriliyor.
Modern çağın insanı, bir bakıma kendisine dayatılan hayata bağımlı
olarak yaşayan insandır. Özgürleşmek, her şeyden önce kötü ve
zararlı alışkanlılara olan bu bağımlılık zincirini kırarak başlar. Daha
çok pişman olmadan kendimiz ve çocuklarımız için tedbir alalım.
Teknolojiye ve internete karşı tutumumuz hep böyle olsun:
Bağlan, ama bağımlı olma!
B A Ş Y A Z I
Prof. Dr. M. İhsan Karaman
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı
