Dördüncü adım ise bağımlı kullanımıdır. Bu adıma gelin-
diğinde kişinin artık kullanmak için herhangi bir sebebe ih-
tiyacı yoktur. Merak etsin etmesin, sosyal çevresi bağımlı
olsun olmasın, hayatında problemler olsun olmasın kişi
artık bağımlısı olduğu teknoloji aracını kullanacaktır. Me-
rak edecek bir şey yoksa arayıp bulacak, sosyal çevresin-
de kullanıcı yoksa kullanıcılardan oluşan bir sosyal çevre
edinecek, bütün vaktini kullanımla dolduracağı için canı
sıkılmayacak, o teknolojik aracı kullanmak problemlerin
sonucu değil, artık sebebi olacaktır.
Ne zararı var?
Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var.
Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün
kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması
çok ciddi zararlara sebep olabilir. Örneğin teknoloji kullanım
süresi arttıkça çocuk ve gençlerde düşünce süreçlerinin
bozulduğu, kişiler arası duyarlılıkların azaldığı ve genel
sağlık düzeyinin düştüğü görülmektedir. Aynı zamanda
obsesif, depresif, kaygılı, düşmanca, hostil, fobik, parano-
id düşüncelerin arttığı gözlenmektedir. Yoğun bir şekilde
internet kullanan ve bilgisayar oyunları ile zamanını geçiren
çocukların, sosyal gelişimlerinin önemli ölçüde gerilediği, öz
güvenlerinin düşük, sosyal kaygı düzeylerinin ve saldır-
ganlık davranışlarının ise yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Bilgisayar oyunları ise bağımlı kullanım olduğu takdirde
zarar açısından internetten daha masum değildir. Uzmanlar
bilgisayar oyunlarının zihinsel fonksiyonlarda bozulmaya yol
açtığını düşünmektedirler. Nitekim yapılan araştırmalarda
bilgisayar başında fazla zaman geçiren çocukların beyin-
lerindeki temporal dopaminerjik aktivitede artış olduğu ve
bu çocukların hiperaktivite bozukluğu kriterlerini taşıdıkları
belirlenmiştir.
Süreç nasıl ilerler?
Tolerans gelişir.
Yani her geçen gün kullanım artar. Öyle bir
noktaya gelir ki kişi mecbur kaldığı işler dışında (uyku,
yemek, tuvalet vs.) bütün vaktini teknolojik araç başında
geçirir. Hatta bazen temel ihtiyaçlarını bile ihmal edebilir.
Yoksunluk sendromu yaşanır.
Bağımlı, bağımlısı olduğu
teknolojik aracı kullanmadığı zaman psikolojik olarak
kendini güçsüz, çaresiz, kaygılı, stresli ve sinirli hisse-
der. Fiziksel olarak da baş ağrısı, terleme, uykusuzluk
vs. hissedebilir.
Kontrol çabaları başarısız olur.
Bağımlı kendisini kontrol
etmek istediğinde, azaltmaya yönelik attığı adımlarda
ve verdiği sözlerde başarısız olur.
Çok vakit harcanır.
Teknolojik aracı kullanmak bağımlının
hayatının merkezinde yer alır. Bütün faaliyetler ona
göre organize edilir. Teknoloji kullanmaktan alıkoyan
her şeyden vazgeçilebilir.
Bağımlının hayatı gitgide fakirleşir.
Bağımlı eskiden keyifle
yaptığı faaliyetlerden artık keyif almaz ve bunları yap-
mak istemez. Spor yapıyorsa sporu bırakır, arkadaş-
larıyla buluşmayı azaltır. Bağımlının, ailesiyle ilişkisi
bozulur, ders başarısı ciddi anlamda geriler.
Kontrol kalkar.
Bağımlı hiçbir zaman planladığı kadar kul-
lanmaz. Her zaman düşündüğünden ve planladığından
daha uzun süre vakit harcar. Bu yüzden işlerinde ve
ilişkilerinde sorunlar yaşar.
Beden zarar görür.
Uzun süre hareketsiz şekilde tekno-
loji kullanımına bağlı olarak iskelet ve kas sisteminde
hasarlar olur, duruş bozuklukları ortaya çıkar. Görme
problemlerine, yaratıcı ve zihinsel gelişim risklerine,
dil becerilerinde gerilemeye ve bazı bireylerde epilepsi
nöbetlerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Psikolojik gelişimi yaralar.
Teknoloji bağımlılığı İnternet
vb. ortamlarda gelişime ve kişiliğe uygun olmayan
içerikle karşılaşma riskini arttırır. Empati duygusunun
körelmesine, kötülüğün sıradanlaşmasına, problem
çözme becerisi olarak şiddetin kullanılmasına, dikkat
eksikliğinin ortaya çıkmasına veya artmasına, sabır ve
tahammülün zayıflamasına sebep olabilir.
Çatışma yaşanır.
Teknoloji bağımlısı olan kişinin yakınları
bağımlıya yardım etmek istediklerinde çatışmalar ve
kavgalar yaşanır. Bağımlı kişi hiçbir yardımı ve desteği
kabul etmez.
İşlevsellik bozulur.
Teknoloji bağımlısı olan kişi yapma-
sı gereken işleri yapmaz, sorumluluklarını yerine
getirmez. Bundan dolayı da akademik veya ekonomik
anlamda başarısız olur ve geriye gider.
Zihin kilitlenir.
Teknoloji bağımlıları, bağımlısı oldukları
teknolojiyi kullanamadıkları vakitlerde de ne zaman
kullanacaklarını ve ne yapacaklarını düşünerek zihin-
lerini kilitlerler. Bu nedenle teknoloji kullanmadıkları
zamanlarda bile hayatın dışında kalırlar.
Yalanlar söylenir.
Teknoloji bağımlıları bağımlısı oldukları
araç ile ne kadar zaman geçirdiklerini saklar ve çev-
relerine bu konuda yalan söylerler. Bu yalanlar, ortaya
çıkana kadar bağımlıda kaygı, ortaya çıktıktan sonra
da sıkıntılar yaşanmasına sebep olur.
DOSYA
yesilay.org.tr
22
YESiLAY
•
TEMMUZ 2014
